Czy wiesz, że… – Jan Gwalbert Pawlikowski
19 czerwca 2020Czy wiesz, że jednym z ojców polskiej ekologii oraz inicjatorem istnienia parków narodowych był wieloletni aktywista narodowo-demokratyczny – Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939). Chociaż kształcił się na prawnika, ekonomistę i rolnika, swoje życie poświęcił polityce oraz działalności przyrodniczej – pod koniec XIX w. prowadził badania speleologiczne i opisał jaskinie w Dolinie Kościeliskiej oraz w jaskinie w Tatrach Orawskich. W kolejnych latach kontynuował te badania oraz publikował teksty, chwalące przyrodę oraz wykorzystując swoje wykształcenie proponował rozwiązania prawne mające na celu jej ochronę. Tuż przed wybuchem I wojny światowej, w tekście Kultura a natura pisał: „hasło powrotu do przyrody to nie hasło abdykacji kultury – to hasło walki o najwyższe kulturalne dobra”. Praktyczną konsekwencją rozważań myśliciela było członkostwo w organizacjach takich jak: Towarzystwo Tatrzańskie oraz Tymczasowa Komisja Ochrony Przyrody.
Pawlikowski pisał: „Przyroda jest dla nas wszystkich – dla wszystkich bez względu na zawód i stanowisko społeczne – wspólnym mieszkaniem, i to mieszkaniem, z którego wyprowadzić się nie można, chyba, że na lepszy świat. Oczywiście jest przeto w interesie wszystkich, aby to mieszkanie było jak najpiękniejsze i najmilsze”. Słowa te wydają się dziś jeszcze bardziej aktualniejsze niż w czasach polityka.