Dorobek polityczny Romana Dmowskiego – rozpoczynamy cykl filmów edukacyjnych

Zachęcamy do zapoznania się z cyklem filmów edukacyjnych poświęconych dorobkowi politycznemu Romana Dmowskiego. Materiały filmowe to jedna z inicjatyw, jakie Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej przygotował z okazji 160. rocznicy urodzin lidera Narodowej Demokracji. Rozpoczynamy od wykładu prof. Marka Kornata, w którym badacz omawia aktywność Dmowskiego w polityce międzynarodowej w latach 1917-1923. Już wkrótce kolejne odcinki. Zachęcamy do śledzenia naszego profilu na kanale YouTube.

Roman Dmowski w polityce międzynarodowej 1917-1923
Klamrą spajającą wykład prof. Marka Kornata, historyka z Instytutu Historii PAN oraz UKSW, są lata 1917-1923. Pierwsza data to załamanie się Rosji w wyniku rewolucji lutowej, które umożliwiło liderowi ruchu narodowego wielką akcję dyplomatyczną i utorowało drogę do utworzenia Komitetu Narodowego Polskiego. Z kolei rok 1923 jest istotny dla biografii politycznej Dmowskiego ze względu na objęcie teki ministra spraw zagranicznych.

Na konferencji pokojowej w Paryżu
W pierwszej części wykładu prof. Marek Kornat skupia się przede wszystkim na działaniach Dmowskiego podczas konferencji pokojowej w Paryżu. Wspomina m.in. o koncepcji dezimperializacji Europy Środkowej i Wschodniej, w ramach której na gruzach imperiów miały powstać samodzielne i znaczące państwa narodowe (Polska, Czechosłowacja, Rumunia, państwo jugosłowiańskie), a także o staraniach o uzyskanie przez Polskę dostępu do morza.
W materiale prof. Marek Kornat mówi także o zabiegach dyplomatycznych Dmowskiego dotyczących wschodnich i zachodnich granic Rzeczpospolitej. Wyjaśnia, dlaczego w interesie Polskie nie było ograniczanie się do granic etnograficznych i dlaczego Polska nie mogła w prosty sposób otrzymać Górnego Śląska. Ważnym aspektem wykładu jest także sprawa Gdańska, który nie mógł być inkorporowany do Polski, ponieważ zamieszkiwali go w większości Niemcy, a to naruszało zasadę samostanowienia.

Na czele polskiej dyplomacji
Urząd ministra spraw zagranicznych w drugim rządzie Wincentego Witosa Dmowski sprawował jedynie przez 6 tygodni. Na stanowisku tym zastąpił Mariana Seydę. Tak krótki okres sprawowania urzędu jest trudny do oceny. Można jednak powiedzieć, że lider ruchu narodowego na stanowisku szefa polskiej dyplomacji był zwolennikiem polityki defensywnej i zachowywał daleko idącą rozwagę oraz ostrożność. Widać to m.in. w stanowisku, jakie zajął w sprawie Niemiec pogrążających się w chaosie rewolucyjnym czy w stosunku do Rosji, wobec której był przeciwnikiem zaostrzania stosunków i wykonania traktatu ryskiego.

Swoją koncepcję polityki zagranicznej Polski Dmowski wyłożył w instrukcji, którą 4 grudnia 1923 r. skierował do posła polskiego w Rumunii – Józefa Wielowieyskiego. W dokumencie zawarł stanowisko, że za wszelką cenę należy przeciwdziałać zbliżeniu Niemiec i sowieckiej Rosji. W instrukcji pisał ponadto, że Polska powinna współdziałać z Rumunią i pośredniczyć w normalizacji stosunków między tym krajem a Rosją. Był przeciwny sojuszowi z Węgrami, który mógłby negatywnie wpłynąć na nasze relacje z Bukaresztem i Czechosłowacją.

Dmowski dał się poznać także jako pragmatyk, który z dystansem oceniał sojusze międzynarodowe (Liga Narodów), stawiając przede wszystkim na relacje dwustronne. Jak wskazuje prof. Marek Kornat jego profrancuskie stanowisko wynikało z ogromnego dystansu, z jakim Wielka Brytania odnosiła się do Polski.

Już wkrótce na naszym kanale kolejne odcinki. Zachęcamy do oglądania.