Rola Kościoła katolickiego w PRL od stanu wojennego do 1989 roku. Część 2 – Audycja „Dziedzictwo i Pamięć”

Z 18 na 19 października 1984 roku oficerowie Służby Bezpieczeństwa porwali, torturowali i zamordowali kapelana Solidarności księdza Jerzego Popiełuszkę. W 1987 roku miała miejsce trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny, a w tym czasie pogłębiał się kryzys gospodarczy. Jak te wydarzenia wpływały na relacje państwo – Kościół?  

TU CZĘŚĆ PIERWSZA>>>

Proces toruński 

Z 18 na 19 października 1984 roku oficerowie Służby Bezpieczeństwa porwali, torturowali i zamordowali kapelana Solidarności księdza Jerzego Popiełuszkę. Władza komunistyczna nie uznała władzy kościelnej za stronę pokrzywdzoną i nie zgodziła się dopuścić przedstawiciela strony kościelnej jako oskarżyciela posiłkowego.

7 lutego w 1985 roku zapadły wyroki w procesie morderców ks. Popiełuszki. Piotrowski (25 lat więzienia), Pękala (15 lat więzienia) i Chmielewski (14 lat więzienia) zostali oskarżeni i skazani za uprowadzenie, torturowanie i zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki, ich przełożony Adam Pietruszka (25 lat więzienia) – za sprawstwo kierownicze zbrodni.

– Zarówno zabójstwo, jak i proces toruński wpisywały się w strategię ówczesnych władz komunistycznych, która polegała na bardzo ostrym sprzeciwianiu się Kościołowi jako strukturze organizacyjnej, posiadającej niezwykły autorytet – mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. – Naciski Moskwy bardzo wyraźnie dyscyplinowały komunistów w Polsce, by proces rozprzestrzenienia się Kościoła w społeczeństwie, zahamować – opowiada gość Jedynki. 

Gen. Jaruzelski udaje się do Watykanu 

W drugiej połowie 1986 roku powstała 56-osobowa Rada Konsultacyjna przy Przewodniczącym Rady Państwa. Generał Wojciech Jaruzelski z początkiem 1987 roku, udał się do Watykanu. – To jest ten przełom, kiedy komuniści zdali sobie sprawę, że nie są w stanie utrzymać władzy w formie dotychczasowej, zarówno ze względu na pogłębiający się kryzys ekonomiczny, ale także ze względu na ten najważniejszy czynnik wewnętrzny, czyli dojście do władzy Michaiła Gorbaczowa, który coraz wyraźniej dawał sygnały do wnętrza państw Europy Środkowej – podkreśla prof. Żaryn. 

Trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny 

W czerwcu 1987 roku miała miejsce trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, zapamiętana jako ta, podczas której papież modlił się przy grobie ks. Jerzego Popiełuszki, składając mu hołd i podkreślając cierpienie, jakiego doświadcza polski naród. Działacze opozycji wyrażali niepokój, że władze kościelne blisko współpracują z PRL-owskim rządem. Była również sugestia, że działo się to kosztem porzucenia sprawy Solidarności. – Podziemie Solidarności odczuwało te odłamki informacji, które były przez nich interpretowane, jak się okazało mylnie, ponieważ papież, przy całym szacunku do Episkopatu Polski i kardynała Józefa Glempa, zdawał sobie sprawę, że ta polityczna strona relacji, którą nawiązał gen. Jaruzelski, musi być kontrolowana bezpośrednio przez papieża Jana Pawła II – wyjaśnia gość Jedynki. – Bardzo często mówimy, że trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski była najbardziej upolityczniona, ponieważ wydawało się, że Wojciech Jaruzelski będzie mógł wyjść z izolacji międzynarodowej poprzez to, że zaprosi Ojca Świętego do Polski i zgodzi się na jego warunki, czyli żeby pielgrzymował na Pomorze – dodaje. 

tekst: jedynka.polskieradio.pl

Zachęcamy do odsłuchania całości audycji na stronie Polskiego Radia.