Wystawa IDMN: „Onufry Bronisław Kopczyński – życiorys niedokończony”

24 marca 2023 obrazek_wyróżniający

Zapraszamy na wystawę przygotowaną przez IDMN pt. „Onufry Bronisław Kopczyński – życiorys niedokończony”, którą będzie można oglądać od 5 kwietnia do 6 maja br. w Centrum Edukacyjnym IDMN przy ul. Andersa 20 w Warszawie. Wstęp na ekspozycję będzie bezpłatny. Wystawę patronatem honorowym objął Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński.

O wystawie

Wystawa poświęcona jest postaci Onufrego Bronisława Kopczyńskiego (1916-1943) – publicysty, wydawcy, teoretyka kultury, a przede wszystkim muzyka, już w czasie wojny nazywanego „Chopinem konspiracji”. Twórczość Kopczyńskiego obejmuje nie tylko muzykę poważną, ale także rozrywkową i wojskową. Jego utwory wykonywały takie gwiazdy polskiego kina, jak Tola Mankiewiczówna. Jaku publicysta debiutował przed wojną na łamach „Ruchu Młodych”, a od 1936 r. redagował własne pismo – „Ruch Kulturalny”. W czasie wojny był inicjatorem i redaktorem pisma „Sztuka i Naród” – pierwszego konspiracyjnego pisma o kulturze i sztuce, redagowanego pod okupacją niemiecką. To właśnie SiN stała się organem, na łamach którego debiutowali m.in. Wacław Bojarski, Andrzej Trzebiński czy Tadeusz Gajcy.

Wystawa składać się będzie z plansz prezentujących najważniejsze obszary życia i działalności Onufrego Bronisława Kopczyńskiego, ukazanych w układzie klamrowym, otwieranym przez historię jego rodziny i młodości, a zamykanym przez aresztowanie i tragiczną śmierć w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Ekspozycja porusza także takie wątki jak działalność polityczna i konspiracyjna, początki i postępy kariery kompozytorskiej oraz utworzenie i rozwój czasopisma „Sztuka i Naród”. Zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć wyjątkowe eksponaty w postaci pamiątek zgromadzonych po artyście, jego rodzinie oraz środowisku pisma „Sztuka i Naród”. Dodatkowo ekspozycję wzbogacą obrazy autorstwa ojca kompozytora – malarza Bronisława Kopczyńskiego. Nie zabraknie także utworów Onufrego Kopczyńskiego, zarówno poważnych, jak i jazzowych.

Cel wystawy

Wystawa organizowana jest w związku z 80. rocznicą śmierci artysty w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Onufry Bronisław Kopczyński pomimo licznych zasług na polu redakcyjnym i muzycznym dla podtrzymywania oraz wyrażania oporu społeczeństwa polskiego podczas okupacji, wciąż pozostaje postacią niedocenianą i zapomnianą. Naczelnym więc celem wystawy jest podtrzymanie pamięci o kompozytorze oraz popularyzacja i zwiększenie wiedzy o jego twórczości. Przez pryzmat postaci pierwszego redaktora SiN-u oglądamy środowisko młodych artystów związanych z ruchem narodowo-radykalnym i ich marzenie o nowej, wielkiej kulturze polskiej, a także panoramę oficjalnego i nieoficjalnego życia kulturalnego w okupowanej Polsce.

„Tak samo nudzę się tak ty”

Utwory rozrywkowe Kopczyński podpisywał pseudonimami „Lech Kobron” i „Sławomir Bronicz”. To właśnie pod drugim z nich napisał słowa i muzykę do piosenki „Tak samo nudzę się jak ty”, która w 1936 r. otrzymała pierwszą nagrodę w prestiżowym konkursie na numer sezonu, organizowanym przez warszawską kawiarnię „Sztuka i Moda”. Nie zachowało się żadne nagranie tego utworu, dlatego Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej w trakcie prac nad wystawą zaprosił do współpracy Warszawską Orkiestrę Sentymentalną, która przygotowała nową aranżację pięknej piosenki Kopczyńskiego.

Posłuchaj utworu [LINK]


Wydarzenia towarzyszące

Wokół wystawy organizowane są liczne wydarzenia towarzyszące:

  • 13 kwietnia – Prapremiera filmu dokumentalnego pt. „Jeden dzień z życia Wacława Bojarskiego”

Prapremiera dokumentu poświęconego tragicznej akcji pod pomnikiem Kopernika sprzed 80 lat, w wyniku której śmierć poniósł drugi z redaktorów „Sztuki i Narodu”. Projekcji filmu towarzyszyć będzie tematyczne oprowadzanie po wystawie, podczas którego reżyser, a zarazem jeden z kuratorów wystawy przedstawi historię głębokiej przyjaźni Bojarskiego i Kopczyńskiego.

  • 15 kwietnia – Zaprojektuj własną gazetę! Warsztaty linorytnicze dla dzieci

Zachował się cały szereg niezwykłych pamiątek po chłopięcych latach Onufrego – redagowane dla rodziny książki i gazetki. Było to swoiste preludium do przyszłej aktywności redaktorskiej Kopczyńskiego. Może wśród naszych pociech mamy także przyszłych redaktorów? Zapraszamy na warsztaty z techniki linorytu dla dzieci, podczas których będą mieli oni okazje zaprojektować własne pisma o kulturze. Prace uczestników warsztatów będą później eksponowane na naszej wystawie.

Warsztaty przeznaczone będą dla dwóch grup wiekowych: dzieci z klas 1-3 i 4-6 szkoły podstawowej.

  • 20 kwietnia – Wieczór z piosenką Kopczyńskiego

Wspólne słuchanie archiwalnych nagrań utworów rozrywkowych pisanych przez Kopczyńskiego połączone z dyskusją na temat źródeł i inspiracji jego twórczości, a także życia kulturalnego okupowanej Warszawy. Gościem specjalnym spotkania będzie Zbigniew Rymarz, muzyk i historyk przedwojennego kabaretu i kina, który w młodości sam miał okazję oglądać przedstawienia z muzyką Kopczyńskiego!

  • 15, 22 kwietnia i 6 maja – oprowadzania kuratorskie po wystawie

Okazja do zwiedzenia wystawy z jej autorami, którzy przybliżą nieobecne na wystawie wątki i spróbują odpowiedzieć na wszystkie pytania zwiedzających. Spotkania z kuratorami, będą także wyjątkową możliwością poznania kuchni powstawania samej wystawy.

Ponadto, nauczycieli wraz z uczniami zapraszamy na lekcje muzealne:

  • Śmiertelne fatum redaktorów „Sztuki i Narodu”

W ramach lekcji prezentowane są tragiczne losy czterech kolejnych redaktorów „Sztuki i Narodu” – Kopczyńskiego, Bojarskiego, Trzebińskiego i Gajcego, z których żaden nie przeżył wojny. Ich sylwetki artystyczne, a także okoliczności śmierci przedstawione są na panoramie ich własnej twórczości oraz poglądów kulturalnych i etycznych całego pokolenia wojennego.

Lekcja przeznaczona jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych, szczególnie o profilach humanistycznych.

  • Oficjalne i nieoficjalne życie kulturalne okupowanej Warszawy

Tylko świnie siedzą w kinie? Tak chciała to widzieć propaganda Armii Krajowej, ale czy tak było w istocie? Celem lekcji jest zaprezentowanie relacji między oficjalnym życiem kulturalnym w okupowanej stolicy, a walką o nowe oblicze kulturalne narodu, które pozwoli mu podźwignąć się z klęski wojennej i budować nową Polskę.

Istnieje możliwość zorganizowania lekcji dostosowanej dla uczniów klas 6-8 szkoły podstawowej oraz uczniów szkół ponadpodstawowych.

Wszystkie lekcje organizowane są bezpłatnie. Informacje i zapisy: szkolenia@idmn.pl

Wystawę patronatem honorowym objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Partnerzy: Fundacja Banku PKO, Państwowe Muzeum na Majdanku, TVP Historia, TVP Kultura, Radio Dla Ciebie oraz Program I Polskiego Radia.

Wystawa IDMN: „Onufry Bronisław Kopczyński – życiorys niedokończony”

5 kwietnia-6 maja 2023 r.

Centrum Edukacyjne IDMN, ul. Andersa 20 w Warszawie

Godziny otwarcia: poniedziałek-sobota 10:00-18:00.

Wstęp wolny – serdecznie zapraszamy!

Kuratorzy wystawy: Agnieszka Bejnar-Bejnarowicz, Michał Gniadek-Zieliński

Opracowanie graficzne: Amelia Jednacz, Michał Czartoszewski

Kolaż tytułowy: Natalia Derewicz (ZlepkiSklejki)

Autor: Redakcja IDMN