1 maja – 155 lat temu urodził się dr Jan Nepomucen Stęślicki (1866-1922)

1 maja 2021

Lekarz, społecznik, działacz narodowy w Siemianowicach Śląskich. Powstaniec śląski.

Był synem burmistrza wielkopolskiego Kąkolewa. Urodził się w Kętrzynie na Mazurach i tam uczęszczał do gimnazjum. Po studiach medycznych we Wrocławiu i Lipsku uzyskał dyplom lekarski (1892) i rok później osiadł na stałe w Siemianowicach Śląskich (Laurahütte), angażując się ofiarnie w ratowanie miejscowej ludności przed skutkami epidemii cholery. Leczył i otaczał opieką przede wszystkim ubogich polskich robotników, zwykle nie pobierając przy tym honorarium (z czasem zyskał opinię „śląskiego Judyma”). Wspierał również materialnie uzdolnioną młodzież. Sponsorował studia Maksymiliana Wilimowskiego, Konstantego Wolnego i Wojciecha Korfantego, z którymi później blisko współpracował.

Przed 1903 r. został członkiem tajnej Ligi Narodowej. Udzielał się ofiarnie w instytucjach oświatowych, Towarzystwie Czytelni Ludowych i Towarzystwie Szerzenia Elementarzy Polskich na Śląsku im. ks. Roberta Engla. W 1897 r. założył siemianowickie gniazdo „Sokoła”; był pionierem miejscowego kolarstwa (w 1899 r. pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Cyklistów). Począwszy od 1903 r. przewodniczył całemu Okręgowi Śląskiemu Związku Sokołów Polskich w Państwie Niemieckim.

Aktywnie działał także w polskich organizacjach zawodowych (należał do założycieli Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku) oraz gospodarczych (powołał do życia Bank Ludowy w Siemianowicach, zasiadał w radach nadzorczych Banku Ludowego w Bytomiu i Banku Ziemskiego w Katowicach). Z karierą parlamentarną mu nie wyszło. Starał się uzyskać mandat posła do Reichstagu, ale bez powodzenia.

Jego dom, także za sprawą żony, Heleny z Sypkowskich, stał się jednym z najważniejszych ośrodków życia polskiego na Górnym Śląsku. Był miejscem spotkań działaczy niepodległościowych oraz emisariuszy z zaboru rosyjskiego i austriackiego. Policja pruska systematycznie dokonywała w nim rewizji. W 1903 r. na trzy miesiące aresztowała gospodarza (przed kolejnym zatrzymaniem, po wybuchu I wojny światowej, uratował się ucieczką na Pomorze).

W czasie pierwszych dwóch powstań śląskich dr Stęślicki organizował służbę lekarską i prowadził kursy sanitarne. W Polskim Komitecie Plebiscytowym pełnił funkcję szefa Oddziału Sportu i przewodniczył mu na terenie Siemianowic.

W czerwcu 1922 r. wziął udział w powitaniu żołnierzy polskich na Rynku w Katowicach.

Zmarł trzy miesiące później, 11 września 1922 r. a pogrzeb na cmentarzu przy ul. Michałkowickiej w Siemianowicach Śląskich przerodził się w wielką patriotyczną manifestację. W listopadzie t.r. jego córka, Halina, działaczka organizacji kobiecych i uczestniczka powstań śląskich, zasiadła w Sejmie RP I kadencji (1922-1927) jako reprezentantka Związku Ludowo-Narodowego.

Autor: Redakcja IDMN