101 lat temu Sejm Ustawodawczy uchwalił konstytucję marcową

101 lat temu, 17 marca 1921 r., Sejm Ustawodawczy uchwalił konstytucję marcową.

Konstytucja została uchwalona po przeszło dwóch latach funkcjonowania Sejmu Ustawodawczego, pierwszego w odrodzonym Państwie Polskim. Zastąpiła tymczasowo obowiązującą tzw. Małą Konstytucję z 20 lutego 1919 r.

Konstytucję marcową uchwalono 17 marca 1921 r. Była to pierwsza nowoczesna polska ustawa zasadnicza. Wprowadzała egalitarny ustrój republiki demokratycznej o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów. Władzę zwierzchnią (art. 2) przyznawała Narodowi (bez normatywnej jego definicji, gdyż ustrojodawca oparł się na stanowisku doktryny francuskiej, uznającej naród za podmiotowość polityczną wszystkich obywateli państwa, bez względu na ich przynależność etniczną), który nie sprawował jej sam, lecz za pośrednictwem specjalnych organów, zbudowanych zgodnie z monteskiuszowską koncepcją trójpodziału władz.

Wprowadzono dwuizbowy parlament (Sejm i Senat), który jako Zgromadzenie Narodowe miał prawo wybierać prezydenta na siedmioletnią kadencję. Parlament wybierano na pięcioletnią kadencję w wyborach tajnych, bezpośrednich, równych, powszechnych i proporcjonalnych. Powołanie rządu wymagało wotum zaufania ze strony Sejmu, jak również można go było odwołać poprzez wotum nieufności.

Konstytucja zniosła także wszelkie przywileje stanowe i zapewniała równość wobec prawa względem innych obywateli, nietykalność własności prywatnej, ochronę życia, wolność, tajność korespondencji oraz brak cenzury.

Ustawa zasadnicza obowiązywała do 24 kwietnia 1935 r., gdy zastąpiła ją tzw. konstytucja kwietniowa.