11 lipca – 149 lat temu urodził się Jakub Kania (1872-1957)

Poeta i pisarz ludowy, działacz oświatowy i narodowy na Opolszczyźnie.

Urodził się w Siołkowicach Starych na Opolszczyźnie. W latach 1878-1886 uczył się w szkole elementarnej, a kolejne trzy lata w szkole rolniczej w Opolu. Naukę przewał, aby pomagać w rodzinnym gospodarstwie. Dzięki rodzicom i czytelni ludowej zetknął się z polską literaturą.

W 1892 r. podczas obowiązkowej służby wojskowej w Prudniku poznał emerytowanego nauczyciela Filipa Robotę, który pogłębił jego świadomość narodową i rozbudził zainteresowania pisarskie. Rozpoczął także działalność publicystyczną. W swoich publikacjach często krytykował tych, którzy ulegli germanizacji i nie zachowywali polskich obyczajów. Pisał artykuły, wiersze i korespondencję do „Katolika” i do “Gazety Opolskiej”. Zaprzyjaźnił się blisko z jej wydawcą – Bronisławem Koraszewskim (później członkiem Ligi Narodowej), dzięki któremu w 1898 r., podczas odsłonięcia pomniku Adama Mickiewicza w Warszawie, poznał Henryka Sienkiewicza. Posługiwał się pseudonimami „Podbipięta” i „Śląski Zagłoba”.

Był działaczem Związku Polaków w Niemczech. W Siołkowicach założył filię Towarzystwa Polsko-Katolickiego “Oświata” i stał się ambasadorem polskiej idei narodowej wśród miejscowej ludności. Organizował zabawy, amatorskie przedstawienia teatralne i zebrania, podczas których nawoływał do zachowania języka i tradycji polskich.

W 1903 r. spędził pół roku w pruskim więzieniu za „obrazę ojczyzny i cesarza”. Trafił do niego ponownie w 1914 r. oskarżony o zdradę stanu i głoszenie haseł o rychłym odrodzeniu się państwa polskiego. W 1916 r. został wcielony do armii pruskiej i skierowany na front francuski.

Po klęsce Niemiec zaangażował się w działalność polityczną. Przemawiał na wiecach, kontaktował się z Wincentym Witosem i Wojciechem Korfantym. W maju 1920 r. za agitację na rzecz Polski został pobity w Opolu przez niemieckich bojówkarzy. Brał udział w II i III powstaniu śląskim. Pozostając w rodzinnym gospodarstwie kontynuował działalność literacką będąc wielokrotnie ofiarą prześladowań.

Po zakończeniu II wojny światowej aktywnie uczestniczył w społeczno-kulturalnym życie Opolszczyzny i organizował polskie szkolnictwo. Działał w wielu organizacjach społecznych. Swoje teksty zamieszczał głównie w „Śląskim Kalendarzu Katolickim”. Był radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, członkiem ZSL i Samopomocy Chłopskiej. W 1954 r. został przyjęty do Związku Literatów Polskich.

Zmarł 3 grudnia 1957 r. w Siołkowicach i tam spoczywa.