11 lutego – 60 lat temu zmarł Andrzej Wierzbicki (1877-1961)

Działacz gospodarczy, polityk narodowy i poseł. Założyciel, dyrektor i prezes Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów „Lewiatan”.

Urodził się w Chawie w guberni tambowskiej, gdzie jego ojciec był lekarzem. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie, został studentem Petersburskiego Państwowego Instytutu Technologicznego i jednocześnie członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Od 1903 r. jako inżynier-technolog pracował w Rosyjskim Towarzystwie Dróg Elektrycznych i Oświetlenia Elektrycznego, działając jednocześnie w Radzie Towarzystwa Fabrykantów. W 1912 r. został dyrektorem Towarzystwa Przemysłowców Królestwa Polskiego i przeprowadził się do Warszawy. W tym roku został przyjęty do tajnej Ligi Narodowej, a w następnym do Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego.

Podczas I wojny światowej działał w Centralnym Komitecie Obywatelskim i Radzie Głównej Opiekuńczej. W 1918 r. został mianowany członkiem Rady Stanu. W październiku 1918 roku piastował funkcję ministra przemysłu i handlu w powołanym przez Radę Regencyjną rządzie Józefa Świeżyńskiego. Po zakończeniu wojny z ramienia Komitetu Narodowego Polskiego przewodniczył polskiej Delegacji Ekonomicznej na konferencję pokojową w Paryżu 1918–1919.

W dniu 15 grudnia 1919 r. założył (a następnie został dyrektorem i prezesem) Centralny Związek Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. Ponieważ lewicowe pismo “Robotnik” przyrównało nową organizację do biblijnego potwora Lewiatana, założyciel z przekory przyjął tę nazwę dla największej i najbardziej wpływowej organizacji przemysłowców II RP. Sam był człowiekiem o wszechstronnych zainteresowaniach. Fascynował się przyrodą, kosmologią, teorią względności i medycyną. Znał na pamięć całe Pismo Święte Nowego Testamentu. W latach międzywojennych był jednym z najbogatszych i najbardziej wpływowych ludzi w Polsce.

W 1919 r. został wybrany na posła Sejmu Ustawodawczego. W znakomitych wystąpieniach żarliwie propagował ideę wolnego rynku. Przez lewicę był nieodmiennie uważany za „krwiożerczego kapitalistę”. Zasiadał w parlamencie do 1928 r., gdy przestał popierać narodową demokrację i zbliżył się do obozu Piłsudskiego. Jako radca blisko współpracował z prezesem Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie Czesławem Klarnerem. W 1935 r. powrócił do sejmu startując z listy BBWR.

W kampanii wrześniowej 1939 r. za pracę w Komitecie Obywatelskim przy Dowództwie Obrony Stolicy otrzymał Krzyż Walecznych. Okres okupacji spędził w Warszawie. Po zakończeniu wojny pozostał w kraju, chociaż bolszewicy zabrali mu wszystko. Próbował angażować się w tworzenie planów zagospodarowania Ziem Odzyskanych, lecz później, nie mogąc znaleźć pracy, zarabiał jako tłumacz języka rosyjskiego. W 1958 r. wydał pamiętniki.

Zmarł w w szpitalu w Międzylesiu. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kw. C-2-30,31).