114. rocznica śmierci Konrada Prószyńskiego

8 lipca 2022

114 lat temu, 8 lipca 1908 roku, zmarł Konrad Prószyński ps. „Kazimierz Promyk”, działacz oświatowy, pisarz, wydawca Gazety Świątecznej i członek Ligi Narodowej.

Urodził się 19 lutego 1851 r. w Mińsku w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Był synem Stanisława Antoniego i Pelagii z domu Kułak. Jako młody człowiek zesłany wraz z rodzicami i rodzeństwem do Tomska w zachodniej Syberii w wyniku oskarżenia ojca o działalność patriotyczną, polegającą między innymi na umieszczaniu symboli narodowych Polski i Litwy na wykonywanych przez niego fotografiach rodzinnych (jego ojciec prowadził zakład fotograficzny). Zostali zwolnieni z zesłania w 1873 r.

W 1875 r. założył tajne Towarzystwo Oświaty Narodowej mające na celu szerzenie oświaty wśród ludu; autor elementarzy, m.in. pierwszego nowoczesnego elementarza (wyd. 1875 r.) oraz wydanej w 1879 r. Obrazkowej nauki czytania i pisania. Propagował nauczanie indywidualne metodą samokształcenia; położył zasługi w upowszechnianiu czytelnictwa na wsi. Od 1881 r. wydawał tygodnik dla chłopów Gazeta Świąteczna.

Był zwolennikiem pracy organicznej i solidaryzmu narodowego. W 1878 r. założył w Warszawie Księgarnię Krajową, zajmującą się rozpowszechnianiem literatury popularnej oraz popularnonaukowej. W późniejszym okresie należał także do Ligi Narodowej.

Zmarł 8 lipca 1908 r. w Warszawie.

Autor: Redakcja IDMN