15 listopada – 143 lata temu urodził się Leopold Skulski (1878-1940?)

15 listopada 2021

Farmaceuta, chemik, polityk, premier i minister spraw wewnętrznych.

Urodził się w Zamościu w rodzinie urzędniczej o pochodzeniu szlacheckim, represjonowanej po Powstaniu Styczniowym. W 1891 r. rozpoczął naukę w miejscowym gimnazjum. W latach 1894-1901 praktykował w aptekach Zamościa, Krasnegostawu i Lublina. W latach 1901-1903 studiował farmację na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie chemię w Technische Hochschule w Karlsruhe. Jako prezes uczelnianej Korporacji Studentów Polaków angażował się w organizacje społeczne takie jak Bratnia Pomoc i Polskie Towarzystwo Akademickie. W grudniu 1905 r. przewodniczył XIX Zjazdowi Zjednoczenia Towarzystw Młodzieży Polskiej za Granicą w Genewie.

W 1906 r. trafił do Warszawy, gdzie pracował w Warszawskim Towarzystwie Akcyjnym „Motor”, a następnie w filii zakładów „Motor” w Łodzi, gdzie został właścicielem dwóch aptek, które zamienił na fabryki krochmalu. Był jednym z twórców, prezesów i działaczy łódzkiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, po wkroczeniu Niemców w 1916 r. działającego pod nazwą Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego. W 1915 r. Skulski założył w Łodzi zbliżone do endecji tajne Zjednoczenie Narodowe, rok później został przyjęty do Ligi Narodowej.

Wybrany radnym w wyborach samorządowych 1917 r. objął urząd drugiego burmistrza, a następnie nadburmistrza zajmując się sprawami socjalnymi. Organizował wielkie uroczystości na cześć Tadeusza Kościuszki. W nocy z 11 na 12 listopada 1918 r. wynegocjował kapitulację garnizonu niemieckiego. Współdziałał w tworzeniu polskich organów wojskowych i porządkowych (m.in. milicji miejskiej i pierwszego łódzkiego pułku piechoty).

26 stycznia 1919 r. zdobył mandat posła na Sejm Ustawodawczy z listy narodowej zostając wiceprzewodniczącym sejmowego klubu Związku Ludowo-Narodowego (ZLN). W sierpniu 1919 r. krytykując działalność Romana Dmowskiego na konferencji pokojowej w Paryżu wraz z konserwatystą Edwardem Dubanowiczem wyprowadził z klubu 44 posłów tworząc Narodowe Zjednoczenie Ludowe (NZL) i 3 października 1919 r. został liderem tego, trzeciego co do wielkości, klubu sejmowego.

Po upadku gabinetu Paderewskiego, popierany przez ZLN, NZL oraz PSL, a także Naczelnika Państwa, w dn. 13 grudnia 1919 r. otrzymał misję utworzenia rządu. W centrowym gabinecie Skulskiego znalazło się zaledwie 5 parlamentarzystów (m.in. Władysław Grabski oraz Władysław Seyda). Po pół roku urzędowania, 9 czerwca 1920 r. wobec reakcji klubów na projekt sekwestru ziemiopłodów (z powodu nadciągającej nawały bolszewickiej) Skulski podał rząd do dymisji.

24 lipca 1920 r. przyjął tekę ministra spraw wewnętrznych w rządzie Wincentego Witosa i wszedł w skład Rady Obrony Państwa. Zajmował się m.in. zwalczaniem wystąpień komunistycznych i dywersji spoza linii frontu. Szefem MSW pozostawał do 28 czerwca 1921 r., ustępując po krwawych starciach podległej mu policji z robotnikami Zagłębia Dąbrowskiego.

Ponieważ w wyborach 1922 r. stworzona przez niego lista Polskie Centrum poniosła całkowitą klęskę, rok później doprowadził do połączenia swojego Narodowego Zjednoczenia Ludowego z PSL „Piast”, którego został jednym z wiceprezesów. W 1925 z rekomendacji „Piasta” został członkiem Trybunału Stanu.

W 1928 r. wystąpił z partii i usunął się z polityki, jakkolwiek w marcu 1937 r. zbliżył się do kręgów sanacyjnych wchodząc do zarządu sektora miejskiego w Obozie Zjednoczenia Narodowego. W latach 30-tych koncentrował się na działalności gospodarczej. Był akcjonariuszem i członkiem naczelnych organów wielu różnych banków i spółek m.in. Polskiego Radia, które od 1923 r. współtworzył. Pełnił ponadto funkcję prezesa Związku Filistrów Gdańskiej Korporacji „Wisła”, prezesa Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego, Łódzkiego Towarzystwa Elektrycznego i Spółki Akcyjnej „Jurata”.

Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się do Pińska, gdzie został aresztowany przez NKWD i w październiku 1939 r. osadzony w areszcie w Brześciu nad Bugiem. Miejsce i dokładna data jego śmierci nie jest znana. Według jednych relacji został zamordowany w kwietniu 1940 r. przez NKWD w Kuropatach, według innych przeżył wojnę pracując w jednym z sowieckich laboratoriów.

Autor: Redakcja IDMN