15 października – 126 lat temu urodził się ks. Zygmunt Kaczyński

15 października 2020

Kapłan, polityk chadecki, redaktor, działacz katolickich związków zawodowych, poseł, minister w rządzie emigracyjnym.

Kształcił się w warszawskim seminarium duchownym (1911-1914) a następnie w rzymskokatolickiej Akademii Duchownej w Petersburgu (1914-1918). Podczas wojny był opiekunem polskich sierocińców i Polaków w Rosji.

W niepodległej Ojczyźnie działał w chrześcijańskich związkach zawodowych – w 1918 r. został mianowany przez abp. Kakowskiego sekretarzem generalnym Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich. Był członkiem Rady Nadzorczej Polskiego Zjednoczenia Zawodowego Chrześcijańskich Robotników. W 1919 został wybrany posłem na Sejm Ustawodawczy (był najmłodszym posłem) i wszedł w skład klubu Związku Ludowo-Narodowego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był kapelanem. Od 1920 r. związał się z Chrześcijańsko-Narodowym Stronnictwem Pracy (w 1925 r. przekształconym w Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji). We władzach chadecji zasiadał do 1929 r. (od 1922 r. ponownie jako poseł). Po zamachu majowym nie uczestniczył w wyborach parlamentarnych, koncentrując się na pracy redaktorskiej i publicystycznej w prasie katolicko-społecznej. W 1929 r. Rada Episkopatu mianowała go dyrektorem Katolickiej Agencji Prasowej. W 1933 r. został pełnomocnikiem Episkopatu ds. wolnomularstwa. Od 1935 r. był kanonikiem kapituły warszawskiej.

Nie porzucał aktywności politycznej, usilnie zabiegając o utworzenie zjednoczonej partii chadeckej zdolnej rywalizować z sanacją. Wspierał działalność Frontu Morges, a w 1937 r. należał do inicjatorów powstania Stronnictwa Pracy powstałego z połączenia Chrześcijańskiej Demokracji i Narodowej Partii Robotników.

We wrześniu 1939 r. działał w Obywatelskim Komitecie Obrony Warszawy kierowanym przez prezydenta Starzyńskiego. Poszukiwany przez gestapo, w marcu 1940 r. wyjechał do Rzymu z memoriałem o sytuacji w okupowanej Polsce do Piusa XII. Później, we Francji i w Londynie działał w strukturach władz emigracyjnych. Reprezentował Stronnictwo Pracy w Radzie Narodowej („Małym Parlamencie”), był kapelanem prezydenta Władysława Raczkiewicza, wiceministrem Informacji i Dokumentacji w rządzie gen. Władysława Sikorskiego i ministrem Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w gabinecie Stanisława Mikołajczyka. W kwietniu 1943 r., po ogłoszeniu przez Niemców informacji o znalezieniu grobów polskich oficerów w Katyniu, wnioskował o zbadanie sprawy przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż.

Powrócił do kraju we wrześniu 1945 r. wraz z Karolem Popielem pracując nad odrodzeniem Stronnictwa Pracy – „partii ludzi chodzących do kościoła”. Od początku 1946 r. był proboszczem parafii Wszystkich Świętych przy pl. Grzybowskim. Zaangażował się w odbudowę zrujnowanego kościoła. Działał także w Prymasowskim Komitecie Odbudowy Kościołów Stolicy oraz Naczelnej Radzie Odbudowy m.st. Warszawy.

Współtworzył Katolickie Towarzystwo Wydawnicze „Rodzina Polska”, którego najważniejszym projektem stał się wychodzący od 11 listopada 1945 r. „Tygodnik Warszawski. Pismo katolickie poświęcone zagadnieniom życia narodowego”. Środowisko „Tygodnika” stało się celem rozpracowania i represji UB.

Latem 1948 r. ks. Kaczyński trafił na tygodniowe przesłuchanie do siedziby MBP przy Koszykowej. Aresztowany ponownie 26 kwietnia 1951 r. został osadzony w więzieniu przy Rakowieckiej, z którego już nie wyszedł. Za usiłowanie zmiany przemocą ustroju ludowego został 28 sierpnia 1951 r. skazany przez Wojewódzki Sąd Wojskowy na 10 lat pozbawienia wolności.

Zmarł w mokotowskiej celi 13 maja 1953 r., rzekomo na atak serca. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim (kw. K-5-23).

Autor: Redakcja IDMN