150. rocznica urodzin Wacława Sobieskiego

150 lat temu, 26 października 1872 roku, urodził się Wacław Sobieski, historyk, działacz Ligi Narodowej, współpracownik delegacji polskiej na Kongresie Pokojowym w Wersalu w 1919 r.

Urodził się we Lwowie. W 1884 r. rozpoczął naukę w rzeszowskim gimnazjum, następnie studiował historię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Pod koniec studiów zaczął przeciwstawiać się historiograficznym i historycznym koncepcjom szkoły krakowskiej. Przez pewien czas sympatyzował z ideami socjalizmu, głosił referaty, włączył się do ruchu politycznego młodzieży akademickiej.

W marcu 1900 r. uzyskał doktorat na UJ, a rok później został zatrudniony w warszawskiej Bibliotece Ordynacji Zamoyskich. W tym czasie szczególnie mocno rozwijał się jego talent pisarski oraz działalność naukowa. Jego wydana w 1902 r. Nienawiść wyznaniowa tłumów za Zygmunta III była bezlitosną krytyką postawy zakonu Jezuitów i Piotra Skargi, którego postać obrosła pozytywną legendą w XIX wieku. Od 1904 r. był autorem „Szkiców historycznych”, w których znalazła się znaczna część jego artykułów. Publikował w „Przeglądzie Historycznym”, który założył w 1905 r. i współredagował. Mniej więcej w tym czasie odszedł od idei lewicowych na rzecz współpracy z ruchem narodowym. Działał w Lidze Narodowej oraz w Stronnictwie Narodowo-Demokratycznym.

W 1908 r. habilitował się w Krakowie. Po dwóch latach został profesorem historii powszechnej na UJ. Jego wykłady cieszyły się dużym powodzeniem, w krótkim czasie zdobywając wysoką pozycję wśród profesorów historii.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, współpracował z delegacją polską na Kongresie Pokojowym w Wersalu w 1919 r. Brał też udział w informowaniu ludności śląskiej tuż przed plebiscytem, wyjaśniając zasadność przywrócenia tych ziem do Polski. W swojej twórczości opisywał charakter narodu polskiego, za główną jego cechę uważając umiłowanie wolności oraz poszanowanie zasad tolerancji.

W swojej „Historii Polski” Sobieski przypisał decydującą rolę w opracowaniu planu Bitwy Warszawskiej z 1920 r. gen. Weygandowi i szefowi sztabu gen. Tadeuszowi Rozwadowskiemu oraz uwydatnił walny udział w walkach 5. armii gen. Władysława Sikorskiego. Po próbie wydania tej książki w języku angielskim rozpoczęły się wobec Sobieskiego szykany ze strony sanacji. Został skrytykowany w licznych artykułach w polskiej prasie, których autorzy zarzucali Wacławowi Sobieskiemu brak wiedzy historycznej, kompetencji czy przygotowania naukowego.

Zmarł 3 kwietnia 1935 r.