155. rocznica urodzin gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego

155 lat temu, 25 października 1867 r., urodził się gen. Józef Dowbor-Muśnicki, polski wojskowy, głównodowodzący Powstania Wielkopolskiego.

Urodził się 25 października 1867 r. w Garbowie koło Sandomierza.

Do 10 roku życia uczył się w domu pod kierunkiem guwernantki, a następnie nauczyciela ludowego ze wsi Góry Wysokie. Naukę kontynuował w gimnazjum w Radomiu. Po jego ukończeniu został przyjęty do Korpusu Kadetów im. Mikołaja I w Petersburgu. W roku 1886 skończył korpus z drugą lokatą i stopniem podoficerskim. Kolejnym etapem edukacji była Konstantynowska Szkoła Wojskowa w Petersburgu. Po ukończeniu w 1888 szkoły piechoty w stopniu podporucznika rozpoczął służbę w 140 Pułku Piechoty w Kostromie. Wobec niedopuszczania katolików do wyższych stopni oficerskich w Armii Imperium Rosyjskiego i do wyższych studiów wojskowych, dla kontynuowania kariery wojskowej dokonał w 1890 roku konwersji na kalwinizm. W latach 1904-1905 był uczestnikiem wojny rosyjsko-japońskiej. Pełnił funkcję oficera do zleceń w I Syberyjskim Korpusie.

W momencie wybuchu wojny, w 1914 roku, został awansowany do stopnia pułkownika i zajmował stanowisko szefa sztabu 7 Dywizji Piechoty. Uczestniczył w bitwie przasnyskiej, a także w walkach na froncie austriackim. W 1917 roku otrzymał awans na generała lejtnanta. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu oddał się do dyspozycji utworzonego w czerwcu 1917 roku w Piotrogrodzie Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego, który mianował go w lipcu 1917 roku dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji.

Po przewrocie bolszewickim Dowbor-Muśnicki ogłosił neutralność Korpusu wobec walk wewnętrznych w Rosji. Jednak kiedy I Korpus został zaatakowany przez oddziały Gwardii Czerwonej na początku lutego 1918 roku przystąpił do walki, odniósł kilka zwycięstw, z których najważniejszym było zdobycie Bobrujska.

Po zawarciu pokoju brzeskiego, I Korpus został rozbrojony i rozformowany przez Niemców, a Dowbor-Muśnicki wraz z rozbrojonymi żołnierzami przybył do Królestwa Polskiego.

6 stycznia 1919 roku otrzymał wezwanie od Naczelnej Rady Ludowej do objęcia dowództwa nad powstaniem wielkopolskim, którą to funkcję pełnił przez cały okras jego trwania.

Nie brał udziału w walkach wojny polsko-bolszewickiej. W latach 20. pełnił funkcje dowódcze w Poznaniu. Jako zwolennik apolitycznej armii, podczas zamachu majowego opowiedział się przeciw puczowi. Określał siebie jako nacjonalistę i narodowca, nie należącego do partii politycznych. W dwudziestoleciu międzywojennym bywał atakowany w publicystyce, m.in. przez Melchiora Wańkowicza i Wacława Lipińskiego, za domniemane zrusyfikowanie oraz niehonorowe rozwiązanie I Korpusu zamiast podjęcia walki. Z drugiej strony, był chwalony przez swoich zwolenników za uniknięcie bezsensownego rozlewu krwi i zachowanie potencjału ludzkiego Korpusu do dalszych walk, już w obronie niepodległej Polski. Sam w publicystyce bronił swoich decyzji i podkreślał znaczną nierównowagę w przypisywaniu zasług w odrodzeniu Wojska Polskiego, na rzecz środowiska legionów Piłsudskiego.

Zmarł 26 października 1937 r.