17 września – 78 lat temu został zamordowany Mieczysław Engiel (1890-1943)

17 września 2021

Adwokat, poseł na Sejm Wileński, działacz narodowy i katolicki.

Urodził się na Łotwie w Libawie. Do gimnazjum uczęszczał w Kownie, gdzie należał do samokształceniowego kółka młodzieży polskiej. W 1908 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Petersburskiego. Wspólnie z innymi polskimi studentami założył organizację młodzieży akademickiej „Odrodzenie”, nawiązującą do tradycji wileńskich filomatów. Młodzieńcze ideały krzewił nadal w Wilnie gdzie zamieszkał w 1914 r. i podjął pracę nauczyciela historii w Gimnazjum Stowarzyszenia Nauczycielskiego. Za podburzanie młodzieży był aresztowany podczas niemieckiej okupacji miasta.

W 1920 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego, a po zwycięskiej wojnie z bolszewikami przeszedł do rezerwy w randze porucznika i otworzył w Wilnie kancelarię adwokacką.

Po zajęciu Litwy Środkowej przez wojska gen. Żeligowskiego , 9 października 1920 był jednym z sygnatariuszy odezwy „Do ludności Litwy Środkowej”, którą podpisał jako członek Tymczasowej Komisji Rządzącej. Od jesieni 1920 do stycznia 1922 r. pełnił w niej funkcję Dyrektora Departamentu Pracy i Opieki Społecznej. W 1922 został wybrany posłem na Sejm Wileński.

Oprócz pracy zawodowej wypełniał również obowiązki obywatelskie. Działał na rzecz utworzenia instytucji społecznych, organizował wileńską Kasę Chorych, działał w Radzie Miasta, publikował w „Prądzie”, „Dzienniku Wileńskim” oraz „Wileńskim Przeglądzie Prawniczym”. Od początku pobytu w Wilnie nawiązał kontakt z robotniczym stowarzyszeniem kulturalnym „Jedność”, a od 1922 r. był prezesem Centrali Chrześcijańskich Związków Zawodowych, które współzakładał. Angażował się w działalność kolejnych formacji endeckich: Związku Ludowo-Narodowego, a następnie Stronnictwa Narodowego.

W praktyce adwokackiej uczył zawodu przyszłych prawników. Występował także w procesach politycznych broniąc również lewicowych działaczy akademickich (także związanych z KPP redaktorów pisma „Po prostu”, 1936-1937).

Zmobilizowany w sierpniu 1939 r., podczas kampanii wrześniowej służył w korpusie sądowym. Po zajęciu Wilna przez wojska litewskie udzielał pomocy mieszkańcom miasta, którzy nie znali języka litewskiego. Stał się opiekunem aktorów polskiego teatru nadal działającego na Pohulance.

Za swą aktywność znalazł się wkrótce na czarnej liście niemieckich władz okupacyjnych. Został aresztowany przez gestapo w nocy z 16 na 17 września 1943 jako zakładnik po wykonaniu przez „”polską organizacją terrorystyczną” wyroku na funkcjonariuszu litewskiej policji bezpieczeństwa Saugumy i rozstrzelany w Ponarach w grupie 10 reprezentantów wileńskiej inteligencji.

Autor: Redakcja IDMN