22 grudnia – 159 lat temu urodził się Zenon Przesmycki, „Miriam” (1861-1944)
22 grudnia 2020Poeta i tłumacz, krytyk literacki i artystyczny okresu Młodej Polski. Odkrywca i wydawca Norwida.
Urodził się w Radzyniu Podlaskim w rodzinie szlacheckiej. W Warszawie ukończył gimnazjum i studia prawnicze ze złotym medalem (1886). Od 1883 r. publikował własne wyrafinowane wiersze i wiele tłumaczył z czeskiego, francuskiego i angielskiego (m.in. wiersze Rimbauda, Poego, Mallarmégo i dramaty Maeterlincka). W latach 1887-1888 redagował warszawskie „Życie”, które wywierało wpływ na rozwój modernizmu w Polsce. Później dużo podróżował po Europie, prowadząc studia filozoficzne związane z Hoene-Wrońskim i nawiązując kontakty z awangardą kulturalną Zachodu.
W latach 1901-1907 kierował pismem artystyczno-literackim „Chimera”. 30 wydanych numerów tego elitarnego pisma odegrało ogromną rolę w kształtowaniu poglądów i estetyki okresu Młodej Polski. Zawierało utwory najznakomitszych współczesnych polskich poetów, prozaików oraz eseistów. Wyróżniało się wysmakowaną oprawą plastyczną tworzoną przez najwybitniejszych grafików.
Wydawanie „Chimery“ zostało zawieszone w r. 1907, kiedy „Miriam” zajął się gromadzeniem i opracowywaniem materiałów do wydania „Pism zebranych“ Cypriana Kamila Norwida. Jego rękopisy odkrył w 1897 r., ocalił przed zniszczeniem, uporządkował i do końca życia opracowywał (nieukończone dzieło kontynuował później Wacław Borowy, Stanisław Pigoń, a także Juliusz Wiktor Gomulicki).
Po odzyskaniu niepodległości został mianowany pierwszym polskim ministrem kultury i sztuki. Funkcję tę pełnił w rządach Ignacego Jana Paderewskiego oraz Leopolda Skulskiego (1919-1920). Powróciwszy później do zainteresowań prawniczych stanął na czele Polskiego Towarzystwa Ochrony Prawa Autorskiego. Od 1933 r. należał również do Polskiej Akademii Literatury.
Podczas Powstania Warszawskiego cudem ocalał z gruzów swego mieszkania przy Mazowieckiej 4. Znaleziony w ruinach, 17 października 1944 r. skonał w szpitalu przy Żurawiej. W maju następnego roku spoczął w grobie rodzinnym na Powązkach (kw. 46-1-29/30).