22 października – 144 lata temu urodziła się Róża Maria Czacka / matka Elżbieta

Zakonnica, założycielka Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi i Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża wraz z ośrodkiem w Laskach, Czcigodna Służebnica Boża.

Córka hr. Feliksa Czackiego, prawnuczka Tadeusza, założyciela Liceum Krzemienieckiego, urodziła się w Białej Cerkwi pod Kijowem. W dzieciństwie, po upadku z konia, zaczęła tracić wzrok i mimo licznych operacji jako 22-latka stała się niewidoma. Traktując własną ślepotę jako wezwanie poświęciła się niesieniu pomocy innym ociemniałym. Nauczyła się czytać brajlem. Nowoczesne metody pracy poznawała podczas licznych podróży do zagranicznych ośrodków.

W 1910 r. otworzyła w Warszawie pierwszy zakład opieki dla niewidomych dziewcząt. W 1911 r. założyła Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Lata I wojny światowej spędziła w Żytomierzu, gdzie w 1917 r. przyjęła habit franciszkański i została siostrą (a później matką) Elżbietą od Ukrzyżowania Pana Jezusa.

Po powrocie do Warszawy i uzyskaniu koniecznych pozwoleń 1 grudnia 1918 r. powołała do życia służące ludziom niewidomym Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża.

W 1922 r. wraz z opiekunem duchowym Zgromadzenia, ks. Władysławem Korniłowiczem, rozpoczęła w Laskach pod Warszawą budowę ośrodka duchowości franciszkańskiej, w którym znalazł się macierzysty dom zakonny oraz siedziba Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi ze szkołą, bardzo bogatą brajlowską biblioteką, drukarnią, muzeum i warsztatami, które oferowały niewidomym wykształcenie i kwalifikacje zawodowe. Laski i warszawski kościół św. Marcina, przy którym znajduje się klasztor sióstr Służebnic Krzyża, stały się wkrótce jednym z ważnych ośrodków warszawskiej inteligencji katolickiej.

Podczas bombardowania Warszawy we wrześniu 1939 r. Matka Czacka została ciężko ranna w głowę i straciła oko. W Laskach, gdzie spłonęło wiele budynków, w sierpniu 1944 r. zorganizowała szpitale polowe dla rannych powstańców i przechowywała broń.

W 1950 r. z powodu choroby wycofywała się z kierowania placówką i Zgromadzeniem. Zmarła w opinii świętości 15 maja 1961 r. Została pochowana na cmentarzu na terenie Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Laskach. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył kardynał Stefan Wyszyński.

Z inicjatywy Zgromadzenia w 1988 r. rozpoczął się proces beatyfikacyjny Matki Czackiej. Od czasu wydania w 2017 r. dekretu o heroiczności życia i cnót, przysługuje jej tytuł Czcigodnej Służebnicy Bożej.