23 kwietnia – 110 lat temu urodził się Bolesław Miciński (1911-1943)

23 kwietnia 2021

Eseista, poeta i filozof. „Jedna z bardziej błyskotliwych inteligencji Dwudziestolecia”.

Urodził się na Podolu w rodzinie ziemiańskiej. Był bratankiem poety Tadeusza Micińskiego. Po wybuchu rewolucji bolszewickiej trafił z rodziną do Bydgoszczy, a następnie do Warszawy, gdzie w 1930 r. ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Reytana. W młodości perfekcyjnie opanował klasyczną grekę i łacinę, czytał w oryginale dzieła Homera i Platona i uczęszczał na wykłady prof. Tadeusza Zielińskiego, jednego z najwybitniejszych badaczy świata antycznego. Od 1928 r. chorował na gruźlicę. Lecząc się w sanatorium w Zakopanem poznał Karola Szymanowskiego i Stanisława Witkiewicza, którego stał się admiratorem. Bliska przyjaźń połączyła go z Jerzym Stempowskim, pisarzem, krytykiem i masonem.

W latach 1930-1937 studiował historię sztuki i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, jednocześnie współpracując z pismami literackimi i artystycznymi usiłującymi przełamać monopol „Wiadomości Literackich”. W latach 1932-1934 współpracował z działem recenzji literackich i teatralnych wydawanego przez Jerzego Brauna czasopisma „Zet”, które propagowało ideę mesjanizmu w myśl doktryny Józefa Hoene-Wrońskiego. W latach 1935-1937 kierował działem krytyki literackiej tygodnika „Prosto z Mostu”, którego redaktorem naczelnym był Stanisław Piasecki.

W 1937 r. wyjechał na stypendium do Francji, by przygotować się do pracy doktorskiej na temat francuskiego heglisty Wiktora Cousinoy, ostatecznie jednak napisał o nim błyskotliwy esej „Dyliżans filozoficzny”. Po powrocie do kraju objął stanowisko kierownika działu prozy w Polskim Radiu, uczył filozofii w warszawskich gimnazjach. Wkrótce został asystentem prof. Władysława Tatarkiewicza na Wydziale Filozofii UW.

Po wybuchu wojny wyemigrował do Francji i w Paryżu został współpracownikiem „Wiadomości Polskich”. Jesienią 1940 r. zapadł na zdrowiu i zamieszkał w Laffrey koło Grenoble.

Zmarł na gruźlicę 30 maja 1943 r. Spoczywa na miejscowym cmentarzu.

Za życia opublikował jedynie dwie książki: debiutancki tomik wierszy „Chleb w Getsemane” (1933) oraz wydaną w „Bibliotece Prosto z Mostu” książkę eseistyczną „Podróże do piekieł” (1937). Wraz z utworami publikowanymi w prasie zapewniła mu ona miano jednego z mistrzów polskiego eseju. Interpretował współczesność z wielką swobodą i erudycją odwołując się do antycznej i humanistycznej tradycji, wyznaczanej przez losy biblijnych i mitologicznych bohaterów. Pod koniec życia pisał o wojnie, polityce i umieraniu. Krytykował międzywojenny infantylizm wynikający z lęku przed śmiercią i twierdził, że okropieństwa wojny to cena, jaką trzeba płacić za dobrowolne zrzeczenie się heroizmu („Nic tak nie ożywia człowieka jak myśl o śmierci”). Przyczyn przyzwolenia na totalitaryzm i wybuch wojny dopatrywał się w moralnym skarleniu społeczeństw europejskich.

Autor: Redakcja IDMN