25 września – 82 lata temu zginął Stanisław Janicki (1872-1939)
25 września 2021Inżynier meliorant. Polityk narodowy, działacz rolniczy i minister rolnictwa.
Urodził się w Warszawie w inteligenckiej rodzinie ewangelickiej. Po śmierci ojca, lekarza, wychowywała go matka Melania, córka założyciela fabryki platerów Wincentego Norblina.
W latach 1892-98 studiował na Wydziale Melioracji Politechniki w Rydze, gdzie w działał w korporacji akademickiej Arkonia, a następnie w Akademii Rolniczej w Bonn, którą ukończył w 1901 r. Od 1903 r. był właścicielem dóbr Ułęż Górny w guberni siedleckiej.
Od 1907 r. działał w Centralnym Towarzystwie Rolniczym, krzewiąc ideę uprzemysłowienia wielkiej własności ziemskiej.
W okresie I wojny światowej był związany z obozem narodowym. W styczniu 1917 r. jako przedstawiciel Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego wszedł w skład Tymczasowej Rady Stanu rozpoczynając swą ministerialną karierę. Początkowo kierował Departamentem Gospodarstwa Społecznego, po roku został powołany na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Koronnych, a następnie stał na czele tego resortu w prowizoriach rządowych Antoniego Ponikowskiego i Władysława Wróblewskiego. Był jednocześnie redaktorem naczelnym monografii „Stosunki rolnicze Królestwa Kongresowego” (1918).
W odrodzonej Polsce wrócił do kierowania resortem rolnictwa po ustąpieniu rządu Moraczewskiego. Od 16 stycznia 1919 r. do 30 września 1919 r. był Ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych w rządzie Ignacego Jana Paderewskiego. Uchwalona pod naciskiem partii chłopskich 10 lipca t.r. (większością jednego głosu) uchwała o zasadach reformy rolnej, odbiegała wprawdzie od projektu opracowanego przez jego resort, doprowadziła jednak do ostrych ataków na ministra ze strony Związku Ziemian, episkopatu i prawicy. Zatrudniona w jego ministerstwie Maria Dąbrowska, żegnając jesienią swego szefa, napisała: „Przeszedł pan samego siebie, zerwał pan z przesądami swojej warstwy, potrafił pan podporządkować interesy, uprzedzenia, gusty, a może nawet pewne czcigodne ukochania swojego ziemiańskiego stanu, interesom ogólnego dobra Rzeczypospolitej, czemu dał pan przepiękny wyraz w swoim liście do Związku Ziemian, tej pozwólmy sobie na archaiczne już dziś słowo, herbowej pieczęci, którą zamknął pan okres działalności ministerialnej, a otworzył nowy dla siebie okres pracy dla kraju.”
Od 7 stycznia 1924 r. do 14 listopada 1925 r. Janicki ponownie był Ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych w drugim rządzie Władysława Grabskiego, kierując równocześnie Ministerstwem Reform Rolnych. Zorganizował I Polski Kongres Rolny.
Po odejściu ze służby państwowej zasiadał w radach nadzorczych Państwowego Banku Rolnego i Banku Handlowego S.A. a także w zarządzie Towarzystwa Akcyjnego Fabryk Metalowych „Norblin, Bracia Buch i T. Werner”.
Zginął wraz z żoną podczas wrześniowego bombardowania Warszawy. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ul. Żytniej (kw. W-2-10).
Polecane
Panele dyskusyjne
„Sprawa najważniejsza z ważnych. «Młodzi» obozu narodowego wobec kwestii ukraińskiej 1932–1944”
