26 lutego – 116 lat temu urodził Józef Kisielewski (1905-1966)

26 lutego 2021

Pisarz, dziennikarz, działacz narodowy, katolicki i emigracyjny.

Urodził się w Mościskach koło Przemyśla. Był synem prawnika. Czas I wojny światowej przeżył w Krakowie. Od 1921 r. mieszkał w Grudziądzu, gdzie uczęszczał do Gimnazjum Klasycznego, należał do drużyny harcerskiej im. Zawiszy Czarnego i działał w Towarzystwie Czytelni Ludowych. Jeszcze jako uczeń został współpracownikiem redakcji chadeckiego „Głosu Pomorskiego”. W latach 1925-1929 studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim.

Politycznie związał się z obozem narodowym i wstąpił do Stronnictwa. Po studiach był sekretarzem redakcji „Przewodnika Katolickiego”, a od 1931 r. redaktorem naczelnym kolorowego miesięcznika „Tęcza”. Publikował również na łamach związanego z ONR tygodnika „Prosto z Mostu”.

W latach 1937 i 1938 odbył dwie podróże z zamiarem opisania dawnych słowiańskich ośrodków Pomorza i Meklemburgii. Efektem stał się, wydany w Poznaniu w 1938 r., głośny zbiór reportaży pt. „Ziemia gromadzi prochy”. Oprócz archeologicznych i etnograficznych faktów obrazujących historyczny zasięg Słowiańszczyzny po Morze Północne i Ren, autor opisał społeczne nastroje w rządzonej przez narodowych socjalistów III Rzeszy, proroczo zapowiadając niemiecką agresję na Polskę i totalny charakter zbliżającej się wojny. Książka zdobyła ogromną popularność i doczekała się wielu edycji zagranicznych. W 1941 r. wydano ją w Londynie, Edynburgu i w Glasgow. W skróconej wersji została również opublikowana konspiracyjnie w Warszawie (1943). Podczas okupacji za jej posiadanie groziło wysłanie do obozów koncentracyjnych, Gestapo zaś intensywnie poszukiwało autora, któremu już we wrześniu 1939 r. udało się szczęśliwie przedostać przez Rumunię na Zachód i ostatecznie trafić do Londynu.

Pracę dziennikarską kontynuował na emigracji, przez wiele lat współpracując z wydawnictwami katolickimi. Od 1946 r. redagował tygodnik „Przegląd Polski”, od 1949 r. kierował londyńskim Ośrodkiem Wydawniczym „Veritas” (1949-1950), od 1955 r. pismem literacko-społecznym „Życie”, od 1957 r. kwartalnikiem „Poland and Germany” (wraz z politykiem narodowym Antonim Dargasem), a od 1960 r. „Wiadomościami Katolickimi”, które były organem Polskiej Misji. W 1946 r. był w gronie założycieli Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

Do ojczyzny nie powrócił już nigdy. Swoją decyzję uzasadniał na antenie Radia Wolna Europa: „W widzeniu tych spraw wychodzę z założenia, że życie duchowe narodu i ziemia, na której żyje, nie są sztonami, które można wymieniać i dokonywać nimi przetargu. W tym samym czasie, kiedy wracały do Polski zachodnie ziemie odzyskane, wydarte zostały Polsce jej ziemie wschodnie, a na cały kraj nasuwała się czarna i krwawa chmura obcego i nieludzkiego stylu życia, które swoje zwycięstwo osiągał gwałtem i przemocą”.

Zmarł na zawał serca 20 lipca 1966 r. w Bandon w Irlandii.

Autor: Redakcja IDMN