26 października – 126 lat temu urodziła się Zofia Zaleska (1895-1974)

Działaczka narodowa i społeczna, dziennikarka, posłanka na Sejm III kadencji, członek Rady Narodowej RP i przedstawiciel Rządu RP na uchodźstwie w Irlandii

Urodziła się w mazowieckiej wsi Strzałki koło Rawy Mazowieckiej w rodzinie Borakowskich. W 1910 r. ukończyła gimnazjum w Warszawie. Podczas I wojny światowej pracowała w Polskim Komitecie Sanitarnym i Obywatelskim Komitecie Opieki nad Ludnością m. st. Warszawy.

W 1919 r. została członkiem Rady Naczelnej, związanej z endecją, Narodowej Organizacji Kobiet. Pracowała społecznie w organizacjach katolickich, kobiecych i oświatowych, m.in. w Radzie Narodowej Polek, Związku „Sokolic” i Lidze Katolickiej Stowarzyszeń Kobiecych. Była członkiem komitetu prasowego Porozumienia Organizacji Współdziałających w Zwalczaniu Komunizmu.

Po odzyskaniu niepodległości zdała kilka specjalistycznych kursów wyższych; w 1925 r. ukończyła Wydział Dyplomatyczny Szkoły Nauk Politycznych. Pisała do prasy narodowej. Pracowała zawodowo w redakcjach kilku czasopism, m.in. „Kuriera Warszawskiego” i „Kuriera Poznańskiego” oraz „Biuletynu Narodowej Organizacji Kobiet”.

W grudniu 1933 r. weszła do Sejmu III kadencji z listy Stronnictwa Narodowego, zajmując miejsce zmarłego Franciszka Maryańskiego. Po wygaśnięciu mandatu (1935) powróciła do pracy zawodowej i społecznej. Wiele uwagi poświęcała sytuacji kobiet. Nawiązując do encykliki „Quadragesimo Anno” wypowiadała się o ekonomicznym przymusie pracy kobiet jako „hańbiącym nadużyciu”, lecz sprzeciwiała się procederowi przymusowego odsuwania kobiet od pracy zawodowej z powodów ideologicznych. Publikowała w „Bluszczu”, wydała monografię prasy kobiecej (1938).

We wrześniu 1939 r. zgłosiła się ochotniczo do służby pomocniczej przy Wojsku Polskim, a następnie ewakuowała się na wschód, gdzie została aresztowana przez sowietów. Po ucieczce z więzienia udało jej się przedostać do Francji. Od grudnia 1939 r. aż do marca 1945 r. zasiadała w I i II Radzie Narodowej RP w Paryżu i Londynie, do 1942 r. jako referent budżetu polskich sił zbrojnych. Obok Ignacego J. Paderewskiego, Augusta Zaleskiego, gen. Lucjana Żeligowskiego i mjr. Jana Żychonia znajdowała się na Sonderfahndungsliste G.B. – „czarnej liście” osób przeznaczonych do eksterminacji po zdobyciu Wielkiej Brytanii. Po śmierci syna Krzysztofa, który poległ w bitwie o Anglię we wrześniu 1941 r., załamała się psychicznie i wbrew własnej woli przebywała w szpitalach psychiatrycznych. Z tego czasu pochodzi jej pamiętnik „Wśród wariatów”.

Po zakończeniu II wojny światowej pozostała na emigracji. W latach 1954–1957 była przedstawicielem Rządu RP na uchodźstwie w Irlandii. Publikowała szkice wspomnieniowe i broszury na tematy narodowe i religijne. Udzielała się w organizacjach polskich na wychodźstwie.

Zmarła 21 marca 1974 r. w Londynie.