27 grudnia – 56 lat zmarł Władysław Kucharski (1884-1964)

27 grudnia 2020

Inżynier, przemysłowiec, ekonomista, polityk endecki, poseł na Sejm i minister II RP

Urodził się w Krakowie w rodzinie robotniczej i tam zdawał maturę. Następie studiował na Politechnice we Lwowie, gdzie zaangażował się w działalność „Zetu” i został wiceprezesem Towarzystwa Szkoły Ludowej. Po zakończeniu nauki powrócił do rodzinnego miasta, uruchomił małą fabrykę papy, stał się współwłaścicielem zakładów metalowych na Podgórzu i członkiem Rady Nadzorczej Ziemskiego Banku Kredytowego we Lwowie. W okresie I wojny światowej wstąpił do Ligi Narodowej. Zajmował się aprowizacją w Polskiej Komisji Likwidacyjnej.

Po odzyskaniu niepodległości wstąpił do Związku Ludowo-Narodowego. Został członkiem polskiej delegacji na konferencję pokojową w Wersalu, gdzie zdobył zaufanie Romana Dmowskiego. Od czerwca 1920 r. przez ponad rok był kierownikiem ministerstwa, następnie ministrem do spraw byłej dzielnicy pruskiej. W latach 1922–1927 sprawował mandat posła z listy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej.

W 1923 r. w rządzie Wincentego Witosa (tzw. rządzie Chjenopiasta) był od 28 maja do 1 września ministrem przemysłu i handlu, a następnie, do 15 grudnia, ministrem skarbu. Na okres jego urzędowania przypada hiperinflacja marki polskiej, którą chciał zahamować poprzez zaciągnięcie kredytów zagranicznych, a wobec braku możliwości ich uzyskania, poprzez specjalny jednorazowy podatek majątkowy.

*** Minister Kucharski zapisał się w pamięci jako sprawca „afery żyrardowskiej” – jednego z najpoważniejszych skandali gospodarczych II RP. W listopadzie 1923 r. podpisał on niekorzystną dla skarbu państwa umowę przekazując kapitałowi francuskiemu (grupie „króla bawełny” Marcela Boussaca) odbudowane przez państwo polskie po zniszczeniach wojennych lniarskie Zakłady Żyrardowskie (największe w Europie) za ułamek ich wartości (zupełnie zignorowano wpływ hiperinflacji). Straty szacowano na minimum 500 tysięcy ówczesnych dolarów. Po upadku rządu Witosa, w 1924 r. PPS wnioskował o postawienie ex-ministra przed Trybunałem Stanu, lecz z braku dowodów przestępstwa i immunitetu nie poniósł on odpowiedzialności.

Wkrótce Francuzi uciekając od podatków doprowadzili zakłady (i całe miasto) do upadku. Gdy dzięki staraniom władz miasta Sąd Najwyższy nakazał im w 1929 r. spłatę kosztów powojennej odbudowy, wypowiedzieli umowy wszystkim robotnikom i zagrozili zamknięciem fabryki. Afera odżyła w kwietniu 1932 r., gdy zdesperowany księgowy zastrzelił francuskiego dyrektora i rozpoczął się jego proces. W grudniu 1934 r. doszło do aresztowania zarządu Zakładów, co wywołało głęboki kryzys dyplomatyczny na linii Warszawa-Paryż. Ostatecznie, w 1936 roku rząd Polski wykupił od Francuzów wszystkie akcje żyrardowskiej fabryki.

Po wygaśnięciu mandatu poselskiego w 1927 r. Kucharski wycofał się z polityki i skoncentrował się na działalności gospodarczej. Zasiadał w zarządach licznych towarzystw przemysłowych i spółek prawa handlowego.

W okresie II wojny światowej ukrywał się przed gestapo. Po jej zakończeniu angażował się w działalność Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii w Krakowie, gdzie zmarł.

Autor: Redakcja IDMN