28 listopada – 103 lata temu Polki otrzymały prawo wyborcze (1918)

28 listopada 2021

Przygotowany przez rząd Jędrzeja Moraczewskiego i podpisany tego dnia przez Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego w artykule 1. głosił, że „Wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który do dnia ogłoszenia wyborów ukończył 21 lat. Wybieralni do Sejmu są wszyscy obywatele (lki) państwa, posiadający prawa wyborcze”.

W 1869 r. prawa wyborcze dla kobiet jako pierwszy na świecie wprowadził stan Wyoming w Stanach Zjednoczonych. Następna była wyspa Man (1888). Za ich przykładem poszły państwa półkuli południowej: Nowa Zelandia (1893) i Australia (1902). W Europe pierwsza była Finlandia (1906) a następnie Dania, Norwegia, Islandia, Holandia i Rosja. W 1918 r. Odradzająca się Polska znalazła się w awangardzie państw przyznających kobietom zasadniczy instrument politycznego równouprawnienia.

W wyniku wyborów do Sejmu Ustawodawczego przeprowadzonych 26 stycznia 1919 r., oraz wskutek późniejszych elekcji uzupełniających na Pomorzu, w izbie liczącej ostatecznie 442 posłów znalazło się 8 kobiet w wieku od 33 do 48 lat. Pięć z nich reprezentowało ugrupowania prawicowe o orientacji narodowo-chadeckiej, zaś trzy partie lewicy.

1) dr Gabriela BALICKA (1871-1962), Związek Ludowo-Narodowy. Okr. Warszawa

2) Zofia SOKOLNICKA (1878-1927), Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne. Okr. Poznań

3) Maria MOCZYDŁOWSKA (1886-1969), Narodowe Zjednocznie Ludowe. Okr. Częstochowa

4) Franciszka WILCZKOWIAKOWA (1880-1963), Narodowa Partia Robotnicza. Okr. Pomorze

5) Anna PIASECKA (1882-1980), Narodowe Stronnictwo Robotnicze. Okr. Pomorze

6) Jadwiga DZIUBIŃSKA (1874-1937), PSL „Wyzwolenie”. Okr. Włocławek

7) Irena KOSMOWSKA (1879-1945), PSL „Wyzwolenie”. Okr. Lublin-Puławy 8) Zofia MORACZEWSKA (1873-1958). PPS, Okr. Kraków

Autor: Redakcja IDMN