28 października – 144 lata temu urodził się gen. Tadeusz Jastrzębski ps. „Powała” (1877-1949)

28 października 2021

Żołnierz, artylerzysta, pułkownik armii carskiej, generał brygady WP, szef sztabu Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy i komendant główny Narodowych Sił Zbrojnych.

Urodził się koło Zasławia na Wołyniu w rodzinie ziemiańskiej. Zdobył gruntowne wykształcenie wojskowe. Ukończył najlepsze carskie szkoły i akademie artylerii w Moskwie, Petersburgu i Carskim Siole. W 1914 r. w randze pułkownika wyruszył na wojnę jako dowódca baterii. W 1916 dowodził dywizjonem a następnie brygadą artylerii ciężkiej.

W 1917 r. przebywając w Carskim Siole zorganizował Związek Wojskowych Polaków a następnie w Bobrujsku stanął na czele brygady I Korpusu gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego.

Od początku 1919 r. dowodził w Wojsku Polskim kolejnymi jednostkami artylerii w Okręgu Łódź. Na czele brygady walczył z bolszewikami. W grudniu 1920 r. został komendantem Centrum Wyszkolenia w Poznaniu. W maju 1922 r. otrzymał awans na generała brygady. Jesienią 1926 r. Prezydent RP mianował go szefem Departamentu Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych, jednak pół roku później z powodu poparcia strony rządowej podczas przewrotu majowego oraz antysanacyjnych poglądów został przeniesiony w stan spoczynku.

W czasie okupacji niemieckiej związał się z konspiracją obozu narodowego. Już w 1940 r. był szefem sztabu i zastępcą komendanta głównego Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy. We wrześniu 1942 r. po powstaniu Narodowych Sił Zbrojnych wszedł w skład trójosobowej Komisji Weryfikacyjnej NSZ. Był przeciwny akcji scaleniowej i konsekwentnie wspierał Grupę „Szańca”. Od 24 lipca 1944 r. Rada Polityczna NSZ wobec utraty łączności z komendantem ppłk Stanisławem Nakoniecznikowem powołała generała na stanowisko komendanta głównego. W uzgodnieniu z Radą opracował koncepcję wydzielenia w okupowanym kraju podzielonych linią frontu struktur NSZ-Zachód (okupacja niemiecka) i NSZ-Wschód (okupacja sowiecka). Okres Powstania Warszawskiego przetrwał w stolicy.

Po wojnie jako emeryt pracował w Urzędzie Patentowym i wykładał na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej. Zmarł 29 września 1949 r. w Warszawie.

Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A18-8-1).

Autor: Redakcja IDMN