28 stycznia – 96 lat temu zmarł Zygmunt Seyda (1876-1925)

Prawnik i publicysta, działacz Narodowej Demokracji, poseł do sejmu pruskiego i do sejmów II RP.

Urodził się 8 kwietnia 1876 r. w Poznaniu. Był synem nauczyciela, bratankiem Władysława i starszym bratem Mariana (zob. kalendarium IDMN 17 maja). Uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny, gdzie działał w tajnym Towarzystwie Tomasza Zana. Działalność konspiracyjną kontynuował po 1893 r. w Związku Młodzieży Polskiej „Zet” i w Stowarzyszeniu Naukowym „Unitas” podczas studiów we Wrocławiu, Berlinie, Lipsku i Halle (uwieńczonych tytułem doktora praw). W 1903 r. został członkiem Ligi Narodowej, a od 1912 r. zasiadał w jej władzach.

Od 1903 r. prowadził kancelarię adwokacką w Katowicach. Zasłynął jako obrońca polskich racji w wielu procesach politycznych. Pracę zawodową łączył z działalnością społeczną. Był m.in. prezesem Okręgu Śląskiego „Sokoła” i chóru „Lutnia”, należał do Polskiego Towarzystwa Ludowego oraz Towarzystwa Czytelni Ludowych. Zakładał banki ludowe w Koźlu i Zabrzu. W 1911 r. stał się głównym współzałożycielem i wydawcą „Gazety Ludowej”, nieoficjalnego organu endecji na Górnym Śląsku. Należał także do organizatorów Polskiego Towarzystwa Demokratycznego. W 1913 r. reprezentował Śląsk w utworzonej w Poznaniu Radzie Narodowej.

W latach 1908-1918 był posłem do Reichstagu oraz członkiem Izby Deputowanych pruskiego Landtagu. Występował przeciw antypolskiemu prawodawstwu. Organizował wiece przeciw niemieckiej polityce wywłaszczeniowej.

W czasie I wojny służył jako prawnik w armii niemieckiej. Po odzyskaniu niepodległości organizował polskie sądownictwo na terenie Lubelszczyzny, Wielkopolski i Pomorza W 1919 r. został wybrany na posła do Sejmu Ustawodawczego z ramienia Związku Ludowo-Narodowego. Przewodniczył Komisji Konstytucyjnej, która w 1921 r. opracowała konstytucję marcową. Jako podsekretarz stanu w Ministerstwie b. Dzielnicy Pruskiej negocjował i podpisał wiele umów regulujących stosunki polsko-niemieckie dotyczące m.in. obszaru plebiscytowego Górnego Śląska. W 1922 r. otrzymał mandat posła Sejmu I kadencji i został wybrany wicemarszałkiem izby. Od końca tego roku był kierownikiem warszawskiej Delegatury Górnośląskiego Związku Przemysłowców Górniczo-Hutniczych

Zauroczony pięknem Ziemi Krajeńskiej, skąd pochodziła rodzina Seydów, w 1923 r. kupił pałac w Radzimiu z rozległym majątkiem. Cieszył się nim niespełna dwa lata. Zmarł w Warszawie wskutek pomyłki lekarskiej podczas operacji wyrostka. Został pochowany w Poznaniu na cmentarzu św. Marcina. Obecnie jego szczątki spoczywają na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha we wspólnym grobowcu ze stryjem Władysławem.