29 grudnia – 21 lat temu zmarł Jerzy Waldorff

Krytyk muzyczny i popularyzator muzyki, pisarz, dziennikarz radiowy i telewizyjny, działacz narodowy i społeczny

Urodził się 4 maja 1910 r. jako Jerzy Preyss. Pochodził ze starej ziemiańskiej rodziny gospodarującej w Kościelnej Wsi pod Włocławkiem a następnie w Rękawczynie w woj. poznańskim. Matka pochodziła z bogatej warszawskiej rodziny Szustrów. Edukację rozpoczął w Trzemesznie. Po zdaniu matury w Gimnazjum Marcinkowskiego w Poznaniu studiował w Konserwatorium Muzycznym i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. W latach 1932-1937 pracował w warszawskiej kancelarii adwokackiej.

Od 1936 r. działał w ruchu narodowym. Był recenzentem muzycznym „Kuriera Porannego”, a także endeckich tygodników „Prosto z Mostu” oraz „Jutro” (redagowanego przez Wojciecha Wasiutyńskiego, jednego z czołowych działaczy Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”). W swoich artykułach podpisywanych pseudonimem Jerzy Waldorff krytykował brak wsparcia państwa dla kultury wysokiej i postulował promowanie kultury narodowej jako narzędzia walki z niemiecką ofensywą kulturalną. W 1939 r. pod egidą wydawnictwa „Prosto z Mostu” opublikował książkę „Sztuka pod dyktaturą”, opisującą zasługi Benita Mussoliniego dla rozwoju Włoch.

Wojnę spędził w Warszawie. Organizował konspiracyjne obchody rocznicy śmierci Karola Szymanowskiego i koncerty muzyki poważnej. Współpracował z podziemiem, wspierał rodzinę Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, z którym przyjaźnił się jeszcze od czasów przedwojennych.

W latach 1945-1950 przeniósł się do Krakowa, gdzie został etatowym redaktorem tygodnika „Przekrój”. Po powrocie do stolicy pisał książki i felietony o muzyce poważnej do tygodników, „Świat” i „Polityka”. Był komentatorem muzycznym Polskiego Radia.

Ciesząc się w PRL-u opinią najbardziej wpływowego krytyka muzycznego, inicjował, promował lub wspierał liczne festiwale oraz kampanie społeczne, m.in. o wykupienie willi Atma w Zakopanem i założenie w niej Muzeum Karola Szymanowskiego, o ratowanie pałacu myśliwskiego Radziwiłłów w Antoninie, o postawienie pomnika Piłsudskiego w Warszawie, o zebranie eksponatów dla Muzeum Teatralnego. Osobnym rozdziałem była jego wieloletnia kampania na rzecz ratowania cmentarza na Powązkach, rozpoczęta w 1970. Działał jako współzałożyciel (od 1974 jako jego prezes) Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami. Od 1975 r. organizował coroczne zbiórki na rzecz ratowania cmentarza.

W 1976 r. podpisał „Memoriał 25” – protest środowiska muzycznego przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji PRL. Od 1988 r. był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W 1990 roku został laureatem Nagrody Kisiela, z którym prywatnie się przyjaźnił.

Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, tuż przy katakumbach (gr. 80).