3 listopada – 96 lat temu zmarł Tadeusz hr. Cieński (1856-1925)

3 listopada 2021

Polityk galicyjski, prawnik, ziemianin, hodowca koni. Senator II RP.

Urodził się w rodzinnym majątku Okno blisko Horodenki.

Był z wykształcenia prawnikiem. W 1894 r. poślubił Marię Dzieduszycką córkę Włodzimierza Dzieduszyckiego, mecenasa kultury i przyrodnika. Po śmierci teścia (1899) dziedziczył rozległe majątki ziemskie w których świetnie gospodarował (był sławnym w Galicji hodowcą koni), ale główną jego pasją stała się działalność społeczna i polityka.

W latach 1901–1913 reprezentował w sejmie galicyjskim okręg Zaleszczyki. Początkowo był zwolennikiem ugody z Ukraińcami. Jednak po zamordowaniu przez ukraińskiego studenta w 1908 r. namiestnika Galicji hr. Andrzeja Potockiego z którym się przyjaźnił, stał się zdecydowanym przeciwnikiem jakichkolwiek ustępstw. Od lutego 1908 r. był w Zaleszczykach prezesem gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Pełnił również funkcję wiceprezesa rady nadzorczej zarządu Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie.

W działaniach politycznych był związany z ziemiańską grupą Podolaków opowiadających się za bliską współpracą z Narodową Demokracją. Od 1912 r. sam należał do Ligi Narodowej.

Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 r. został wiceprezesem sekcji wschodniej Naczelnego Komitetu Narodowego, należał jednak do przeciwników współpracy z Austrią. Wkrótce doprowadził do odmowy złożenia przysięgi przez Legion Wschodni, co skończyło się jego rozwiązaniem. Wojska austriackie zniszczyły jego dobra i pałac w Pieniakach, a sam hrabia wraz z rodziną przez dwa lata znalazł się w internowaniu.

W listopadzie 1918 r. stanął na czele Polskiego Komitetu Narodowego we Lwowie, mającego uniemożliwić Ukraińcom przejęcie cywilnej władzy w mieście. Organizował obronę Lwowa a następnie brał w niej czynny udział. Wykazał się wielką odwagą przelatując samolotem przez linię frontu do Rumunii, aby negocjować obsadzenie Pokucia przez wojska rumuńskie.

W odrodzonej Polsce od roku 1922 był senatorem z województwa tarnopolskiego i członkiem Klubu Chrześcijańsko-Narodowego.

Zmarł we Lwowie i został pochowany na Cmentarzu Orląt w kwaterze dowódców i zasłużonych działaczy.

Znaczną część swego majątku zapisał w testamencie na zagrody dla inwalidów z Armii gen. Hallera.

Autor: Redakcja IDMN