3 lutego – 63 lata temu zmarł Aleksander Zwierzyński (1880-1958)
3 lutego 2021Zmarł Ś. P. Zbigniew SIEMASZO (1923 – 2021)
Dziennikarz, polityk endecki, poseł i wicemarszałek Sejmu II RP. Podczas II wojny przezes Stronnictwa Narodowego, kierownik Biura Wschodniego Delegatury Rządu na Kraj i wiceprezes Rady Jedności Narodowej. Sądzony w moskiewskim procesie szesnastu.
Urodził się w Tuszynie koło Łodzi, gdzie ukończył gimnazjum (1904). Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie w École d’études politiques w Paryżu. W 1905 r. został członkiem tajnej Ligi Narodowej oraz Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego.
Od 1907 r. mieszkał w Wilnie, zajmując się dziennikarstwem. Pisał m.in. do „Dziennika Wileńskiego”, „Pobudki” i „Kuriera Litewskiego”. W okresie I wojny światowej był członkiem miejscowego Komitetu Polskiego i Komitetu Edukacyjnego.
W styczniu 1922 r. został wybrany do Sejmu Litwy Środkowej, a dwa miesiące później, wraz z innymi posłami, dołączył do Sejmu Ustawodawczego RP. Mandat posła sprawował w kolejnych trzech kadencjach od 1922 r. przez 13 lat. W latach 1926-1927 był wicemarszałkiem Izby. Startował z listy Związku Ludowo-Narodowego (ZLN), a następnie Stronnictwa Narodowego. Należał do ścisłego kierownictwa władz partii. Był honorowym filistrem Konfraterni Filomatii Vilnensis.
Jako wydawca „Dziennika Wileńskiego” był atakowany zarówno przez działaczy wileńskiej „Falangi”, jak i zwolenników rządów sanacji. W dniu 13 lutego 1938 r., w odwecie za zamieszczenie artykułu, którego autor, docent Stanisław Cywiński, użył terminu „kabotyn” wobec (niewymienionego z nazwiska) Józefa Piłsudskiego, został ciężko pobity na rozkaz gen. Stefana Dąb-Biernackiego przez oficerów Wojska Polskiego, a następnie sądzony za zelżenie narodu. Podczas procesu Sejm przyjął ustawę, na podstawie której krytykowanie Piłsudskiego było zagrożone karą do pięciu lat więzienia.
W czasie II wojny światowej uczestniczył w budowie Polskiego Państwa Podziemnego. W połowie 1941 r. otrzymał nominację na stanowisko Okręgowego Delegata Rządu na Kraj w Wilnie. W grudniu 1943 r. wybrano go na stanowisko prezesa Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, a we wrześniu 1944 roku na wiceprezesa Rady Jedności Narodowej – konspiracyjnego parlamentu.
W dn. 8 marca 1945 r. został aresztowany przez NKWD i UB w Brwinowie, wywieziony do Moskwy i skazany w pokazowym procesie szesnastu na 8 miesięcy więzienia. W listopadzie 1945 r. powrócił do kraju i nawiązał kontakt z działaczami SN czyniącymi starania o legalizację partii. Żył w skrajnej nędzy, podlegając stałej obserwacji służb komunistycznych.
Zmarł w rodzinnym Tuszynie w swoje 78. urodziny. Został tam pochowany na cmentarzu parafii św. Witalisa.
Polecane
Panele dyskusyjne
Kardynał Stefan Wyszyński, „Dzieła zebrane”, t. XXIII (styczeń-czerwiec 1969)
