3 marca – 79 lat temu zmarł Aleksander Adelman (1859 -1942)
3 marca 2021Inżynier-chemik, działacz społeczny i samorządowy, polityk chadecki i senator II RP.
Urodził się pod Radziechowem, na północ od Lwowa. Uczęszczał do gimnazjów we Lwowie i Jarosławiu. Od 1875 r. studiował na Wydziale Chemiczno-Technicznym Politechniki Lwowskiej, a następnie na Politechnice Wiedeńskiej, gdzie w 1879 uzyskał dyplom inżyniera chemii. Edukację uzupełniał w szkole gorzelniczej.
Od 1880 r. pracował jako chemik w galicyjskich cukrowniach. W 1886 r. kierował rafinerią naftową we Lwowie. Dwa lata później, jako inspektor lwowskiej Dyrekcji Skarbu, nadzorował gorzelnie w Rzeszowie i Stanisławowie, gdzie był wiceprezesem Towarzystwa Muzycznego i Towarzystwa Politechnicznego. W 1897 r. jako jeden z inicjatorów wszedł w skład społecznego komitetu budowy lwowskiego pomnika Adama Mickiewicza.
W 1908 r. opuścił służbę C.K i na stałe przeniósł się do Krakowa.
Był administratorem przedsiębiorstwie „Tomasz Górecki i Spółka” i założycielem firmy „Biuro Metalowe”. W 1912 r. zrealizował, jako krewny spadkobierców Józefa Bielaka, pasaż hanlowy między Rynkiem a ul. Stolarską. Przez wiele lat zasiadał w radzie miasta, radzie nadzorczej Miejskiej Kasy Oszczędności oraz w Kongregacji Kupieckiej. Pełnił funkcje radcy krakowskiej Izby Przemysłowo-Handlowej. Był współzałożycielem Akademii Handlowej.
Po odzyskaniu niepodległości kierował Biurem Odbudowy Małopolski.
Rozpoczął również działalność polityczną, stając się jednym z liderów krakowskiej chadecji.
W końcu 1918 r., jako jej przedstawiciel domagał się, aby odebrać debit pocztowy syjonistycznej gazecie „Nowy Dziennik”, która „prowadzi prowokatorską walkę przeciw narodowi polskiemu, lży i jątrzy podając przesadne fakty o rozruchach w Galicji” (chodziło o pogrom lwowski).
W 1922 r. startował do Senatu z listy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej jako zastępca senatora w województwie krakowskim i w marcu 1923 r. objął mandat opróżniony na skutek rezygnacji biskupa Adama Sapiehy. Jako reprezentant klubu Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy przewodniczył komisji skarbowo-budżetowej i połączonych komisji ds. reformy rolnej. W listopadzie 1927 r. na warszawskim zjeździe partii przedstawił projekt utworzenia przychylnej Polsce ruskiej (grecko-katolickiej) chadecji.
Bez powodzenia startował z list państwowych do sejmu (1928) i do senatu (1930). Niepowodzeniem zakończyły się także jego starania o fotel prezydenta Krakowa. Przed wyborami do Rady Miasta w grudniu 1938 r. został wiceprezesem Prezydium Polskiego Bloku Katolickiego. Publikował w krakowskim „Głosie Narodu” (organie chadecji), lwowskiej „Gazecie Codziennej”, a także w czasopiśmie „Gorzelnik”. Był również działaczem Polskiego Związku Turystycznego.
Zmarł w Krakowie. Spoczywa na Cmentarzu Rakowickim (kw. XXXIX, rz. pd., m. 10)
Polecane
Panele dyskusyjne
„Sprawa najważniejsza z ważnych. «Młodzi» obozu narodowego wobec kwestii ukraińskiej 1932–1944”
