30 października – 86 lat temu zmarł Jan Grzonka (1874-1934)

Działacz plebiscytowy i powstaniec śląski, polityk chadecki i poseł na Sejm Śląski.

Pochodził z Raciborza. Był rolnikiem. Działał w polskich organizacjach katolickich i kulturalno-oświatowych. Należał do rady nadzorczej Banku Ludowego w Raciborzu i Spółki Budowlanej „Strzecha”. Od początku 1921 r. był wiceprezesem Śląskiego Związku Kółek Rolniczych w Bytomiu.

Walczył w trzech powstaniach śląskich. Podczas kampanii plebiscytowej organizował polskie kółka rolnicze w powiecie raciborskim, rybnickim i kozielskim. Po podziale Górnego Śląska w 1922 r. Grzonka osiadł w Bródku pod Żorami, gdzie dzierżawił majątek ziemski i pracował w samorządowych organizacjach rolniczych, a także w Radzie Naczelnej Narodowego Związku Powstańców i Żołnierzy. W latach dwudziestych i trzydziestych XX w. był wiceprezesem najważniejszego organu samorządowego na polskiej śląskiej wsi – Śląskiej Izby Rolniczej w Katowicach.

Należał do czołowych działaczy śląskiej chadecji i najbardziej oddanych współpracowników Wojciecha Korfantego. W latach 1930-1934 jako kandydat chadecji z okręgu w Cieszynie został wybrany posłem do autonomicznego Sejmu Śląskiego drugiej i trzeciej kadencji. Kierował w nim komisją rolną. Jako reprezentant śląskich chłopów występował z programem scalania gruntów, drenowania, budowania dróg oraz dobrowolnej parcelacji ziemi pod nadzorem państwa polskiego.

Zmarł nagle w Rybniku, gdzie został pochowany w obecności Wojciecha Korfantego.

* [Nie należy mylić z młodszym krewnym, także Janem Grzonką (1893-1942), również raciborzaninem, twórcą miejscowego „Sokoła”, powstańcem śląskim, działaczem narodowym i członkiem ruchu oporu ściętym w Berlinie za szpiegostwo].