4 kwietnia – 176 lat temu urodził się pastor Jerzy Badura (1845-1911)

4 kwietnia 2021

Duchowny ewangelicki, pisarz, działacz narodowy na Śląsku.

Urodził się w Drogomyślu na Śląsku Cieszyńskim w rodzinie zarządcy dóbr arcyksięcia Albrechta Habsburga. W latach 1856-1864 uczył się w gimnazjum ewangelickim w Cieszynie, gdzie w 1863 r. założył związek „Wzajemność”, którego celem było pielęgnowanie języka polskiego oraz poznawanie historii i literatury polskiej. Działalność tę kontynuował podczas studiów teologicznych w Wiedniu w założonym przez siebie stowarzyszeniu akademików polskich „Ognisko”.

Pomimo wakatów i wielokrotnych starań, opinia „narodowego agitatora” uniemożliwiła mu objęcie posady w stronach rodzinnych.

Był wikariuszem w Tressdorf w Karyntii (1868-1870) i pastorem i nauczycielem religii w gimnazjum św. Anny w Krakowie (1870-1872).Następnie związał życie z placówkami na Śląsku pruskim. Jako administrator zboru w Mysłowicach (1872-1876) doprowadził do wzniesienia nowej świątyni. Prowadził tam aktywną działalność duszpasterską, wygłaszał polskie kazania i wspierał naukę języka polskiego. W 1876 r. został pastorem zboru polskiego w Sycowie na Dolnym Śląsku, a w 1878 r. diakonem w Laskach pod Kępnem, gdzie również zbudował nowy zbór i zorganizował nową parafię.

Wiosną 1883 r. przeszedł na ostatnią swoją placówkę, do Międzyborza Sycowskiego zwanego wcześniej Meczebor, Medzibor, a od 1886 r. Neumittelwalde. 28 lat jego posługi w Międzyborzu było ciągłą walka z germanizacją polskiej ludności ewangelickiej. Wbrew ogłoszonemu 22 kwietnia 1885 r. zakazowi odprawiania nabożeństw w języku polskim, pastor Badura prowadził polskie Msze i lekcje dla dzieci i młodzieży. Przeciwstawiał się również zniemczaniu nazwisk swoich parafian.

Działał również jako publicysta. Wydawał po polsku podręczniki i książki o tematyce religijnej („Katechizm międzyborski”, „Chleb powszedni” i in.). Najważniejszym dziełem było opracowanie „Liczby prorockie” ukończone w 1906 r., lecz wydane dopiero po śmierci autora. Od stycznia 1884 r. przy wsparciu prof. Alfonsa Parczewskiego wydawał we Wrocławiu „Nowiny Szląskie”, tygodnik drukowany po polsku szwabachą, którego zadaniem było krzewienie polskiej kultury i języka dla polskojęzycznej ludności śląskiej wyznania ewangelickiego. Po 1887 r. pismo ukazywało się pod tytułem „Nowiny” w Ełku, dokąd przeniesiono je z powodu wzrostu liczby czytelników z Warmii i Mazur. Pastor Badura stale współpracował także z innymi periodykami wychodzącymi na Mazurach („Gazeta Ludowa”, „Mazur”).

Zmarł po ciężkiej chorobie 2 września 1911 r. w Międzyborzu. Spoczywa na miejscowym cmentarzu ewangelickim przy kościele Św. Krzyża.

***

J. Badura, Światowa polityka a Polska:

„Rusyfikacja, jak i germanizacja są robotą najzupełniej daremną. Nie wyjawiamy zdania tego z przyczyny, żebyśmy folgowali uporowi jakiegoś szowinizmu polskiego, lecz wskutek zastanowienia się nad tem, co o tem mówią proroctwa. A proroctwa mówią, że barbarzyństwo mongolskie zbankrutuje sromotnie i ustąpi miejsca cywilizacji prawdziwie chrześcijańskiej […] Byłoby zachłannej polityce rosyjskiej i niemieckiej niewątpliwie bardzo przyjemnie, gdyby nie musiała bez ustanku ucierać się z Polakami. Ale byłoby to dla narodów niemieckiego i rosyjskiego nieszczęściem gdyby opozycja polska ustała, bo narody te albo by się nie wydobyły z barbarzyństwa, albo zupełnie ugrzęzły w barbarzyństwie. W ustawicznem ścieraniu się z Polakami może w narodach tych przemoc chwilowo brać górę i opanowywać umysły, lecz ona przeszkodzić nie może, żeby w innych umysłach nie budziło się przekonanie, że tępienie narodu jest barbarzyństwem i nie przyniesie błogosławieństwa, ale niepowetowane szkody […]

Autor: Redakcja IDMN