6 października – 67 lat temu zmarł dr Józef Psarski

Lekarz, działacz narodowy, społeczny i oświatowy; jeden z najbardziej zasłużonych ludzi w historii Ostrołęki.

Pochodził z rodziny drobnoszlacheckiej osiadłej koło Piotrkowa. W 1894 r. ukończył studia medyczne w Kijowie i odebrał dyplom w specjalizacji internisty, pediatry oraz ginekologa. Od tego roku związał swe życie z Ostrołęką, gdzie objął stanowisko lekarza kolejowego i gdzie szybko zdobył szacunek mieszkańców całej Kurpiowszczyzny, zarówno ze względu na zawodowe kompetencje, jak i na rozwijaną na różnych polach działalność społeczną.

Na początku XX w. należał do Ligi Narodowej i do innych endeckich organizacji niepodległościowych. Za tajne nauczanie prowadzone wraz z żoną-nauczycielką był zesłany w głąb Rosji. Angażował się przede wszystkim w inicjatywy oświatowe kierowane do młodego pokolenia. Nie szczędząc własnych funduszy, uczestniczył w niemal każdym ważniejszym wydarzeniu w Ostrołęce i okolicy.

Zakładał kolejne szkoły: męskie progimnazjum (1913), Gimnazjum Państwowe im. Króla Stanisława Leszczyńskiego (1919), męską szkołę rzemieślniczą ślusarsko-mechaniczną (1921), żeńską Szkołę Rękodzielniczą Macierzy Szkolnej (1937), a także warsztaty tkackie w kilku kurpioskich wioskach. Krzewił edukację zdrowotną (m.in. dla przyszłych matek), wykładał na Uniwersytecie Ludowym (1927-1933). Był ponadto współtwórcą Biblioteki Miejskiej, Instytutu Ludowego i Bezprocentowej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej. Rozwijał działalność Ochotniczej Straży Pożarnej. Zainicjował założenie Towarzystwa Wioślarskiego, otwierał pierwszy w mieście sklep spółdzielczy. Od 1927 r. zasiadał w zarządzie ostrołeckiego gniazda „Sokoła”. Był oddanym działaczem ZHP, harcmistrzem.

Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 i w kwietniu 1940 r. w większej grupie ostrołęckiej elity trafiał jako zakładnik do niemieckiego aresztu. W 1942 r. został szefem sanitarnym Obwodu Ostrołęckiego AK oraz delegatem rządu londyńskiego na powiat ostrołęcki.

Jesienią1944 r. został pierwszym powojennym starostą ostrołęckim. Po niespełna roku zrezygnował. Pragnął zajmować się nadal pracą z młodzieżą, jednak władza ludowa nie miała do niego zaufania. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Ostrołęce. Zasługi dra Psarskiego zostały dostrzeżone dopiero w XXI w. Jego imieniem został nazwany Zespół Szkół Zawodowych nr 1, a także Mazowiecki Szpital Specjalistyczny i jedna z ulic. W maju 2010 odsłonięto pomnik – ławkę z siedzącą figurą doktora.