6 września – 90 lat temu zmarł Wiktor Jaroński (1870-1931)

Prawnik, działacz Ligi Narodowej, polityk narodowo-demokratyczny.

Urodził się w Kielcach w rodzinie muzyków i malarzy. Po ukończeniu gimnazjum (1890), podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Jako aktywny członek Związku Młodzieży Polskiej “Zet”, w 1891 r. wziął udział w manifestacji ku czci 100. rocznicy uchwalenia konstytucji 3 maja. Został aresztowany i objęty policyjnym nadzorem.

Po studiach (1894) powrócił do rodzinnego miasta i został sędzią gminnym w pobliskim Niewachlowie. Gdy po 9 latach zwolniono go za posługiwanie się językiem polskim w czynnościach urzędowych, otworzył w Kielcach wziętą kancelarię adwokacką.

Był członkiem Ligi Narodowej i zasiadał w jej Radzie Głównej. W 1899 r. założył w Kielcach oddział Towarzystwa Oświaty Narodowej. W 1906 r. został wybrany do Rady Nadzorczej Polskiej Macierzy Szkolnej. Był ponadto dyrektorem fabryki superfosfatu.

W 1906 r. przystąpił do Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, z ramienia którego w latach 1906-1917 pełnił z guberni kieleckiej mandat do czterech kolejnych Dum Państwowych Imperium Rosyjskiego. Był sekretarzem Koła Polskiego i pracując w komisjach Interpelacyjnej, Nietykalności Osobistej i Oświaty Ludowej walczył z ograniczeniami praw Polaków.

Po wybuchu wojny, na nadzwyczajnie zwołanym posiedzeniu Dumy w dniu 8 sierpnia 1914 roku, pod nieobecność większości członków Koła wygłosił deklarację o solidarności Polaków z Rosją w walce przeciwko państwom centralnym, bardzo dobrze przyjętą przez Romana Dmowskiego. We wrześniu t. r. wraz z Zygmuntem Balickim był pomysłodawcą utworzenia Legionu Puławskiego. W listopadzie został członkiem warszawskiego Komitetu Narodowego Polskiego. Po 1915 r. przebywał na terenie Rosji działając w Centralnym Komitecie Obywatelskim Królestwa Polskiego a później w Radzie Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego. W maju 1917 r. uczestniczył w rozmowach dotyczących utworzenia samodzielnej armii polskiej.

W 1918 r. powrócił do Kielc, gdzie objął stanowisko sędziego Sądu Okręgowego, które pełnił do śmierci.

Zmarł w 1931 r. na gruźlicę i został pochowany na Cmentarzu Starym w Kielcach.