77 lat temu rozpoczął się „proces szesnastu”

77 lat temu, 18 czerwca 1945 r. w Moskwie, rozpoczął się pokazowy proces przywódców Polskiego Państwa Podziemnego zwany „procesem szesnastu”.

Proces szesnastu został przeprowadzony w dniach 18-21 czerwca 1945 r. przed Kolegium Wojskowym Sądu Najwyższego ZSRS. Na mocy postanowień konferencji jałtańskiej powołano Rząd Jedności Narodowej. Nie chcąc, aby został on zdominowany przez komunistów, przywódcy Państwa Podziemnego postanowili do niego dołączyć. Po wstępnych negocjacjach ze stroną sowiecką na początku marca, szesnastu przedstawicieli władz podziemnych przybyło 27 marca do Pruszkowa gdzie mieli odbyć rozmowy z generałem Iwanem Sierowem, zostali jednak wówczas aresztowani przez NKWD.
Wkrótce zostali wywiezieni do Moskwy i osadzeni na Łubiance. Proces rozpoczął się po trzech miesiącach. Przywódców Państwa Podziemnego oskarżano o:

1. Organizację podziemnych oddziałów zbrojnych Armii Krajowej na tyłach Armii Czerwonej,
2. Utworzenie podziemnej organizacji wojskowo-politycznej „NIE”,
3. Działalność terrorystyczno-dywersyjną i szpiegowską podziemnych oddziałów zbrojnych AK i NIE,
4. Pracę nielegalnych radiostacji nadawczo-odbiorczych na tyłach Armii Czerwonej,
5. Plan przygotowania wystąpienia zbrojnego w bloku z Niemcami przeciwko ZSRR.

Większość otrzymała wyroki więzienia. Leopold Okulicki i Jan Stanisław Jankowski zostali najprawdopodobniej zamordowani. Wśród skazanych znajdowali się przedstawiciele obozu narodowego: Stanisław Jasiukowicz, Kazimierz Kobylański, Zbigniew Stypułkowski i Aleksander Zwierzyński; a także chadecji: Jankowski, Józef Chaciński i Franciszek Urbański.