81. rocznica śmierci Stanisława Głąbińskiego

81 lat temu, 14 sierpnia 1941 roku, zmarł Stanisław Głąbiński, polski prawnik, polityk i publicysta, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego.

Stanisław Głąbiński urodził się 25 lutego 1862 r. w miejscowości Skole (obecnie na Ukrainie). W 1879 r. ukończył Wyższe Gimnazjum w Samborze, a następnie studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim; w 1887 uzyskał stopień doktora prawa, a 1892 r. profesora. W latach 1899-1900 był dziekanem Wydziału Prawa, a w latach 1908-1909 rektorem Uniwersytetu Lwowskiego.

Głąbiński prowadził szeroką działalność społeczną, był członkiem wielu stowarzyszeń i organizacji w Galicji, m. in.: Towarzystwa Parcelacyjnego, Towarzystwa Handlowo-Geograficznego, Krajowego Związku Przemysłowego, Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych. Działał również w polityce. Był radnym Lwowa, a następnie, od 1902 do 1918 r. posłem do Rady Państwa, w latach 1904-1918 był także posłem na Sejm Krajowy Galicji. W 1911 r. przez kilka miesięcy pełnił funkcję ministra kolei w rządzie Austrii. Ponadto był działaczem Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, a od 1905 r. był jego prezesem.

W trakcie I wojny światowej należał do Centralnego Komitetu Narodowego, a później także Naczelnego Komitetu Narodowego. Sprawował funkcję nadkomisarza rządowego w krakowskiej Polskiej Komisji Likwidacyjnej i lwowskiej Komisji Rządowej.

W 1919 został posłem na Sejm Ustawodawczy, a w październiku 1919 r. – członkiem Związku Ludowo-Narodowego (ZLN). Sprawował stanowisko prezesa Rady Naczelnej tego ugrupowania oraz szefa klubu sejmowego ZLN. Podczas wojny polsko-bolszewickiej wchodził w skład Rady Obrony Państwa.

Był jednym z sygnatariuszy tzw. paktu lanckorońskiego, który doprowadził do utworzenia koalicji partii prawicowych z PSL „Piast”. Od 28 maja do 14 września 1923 r. był wicepremierem oraz ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego w drugim rządzie Wincentego Witosa. W latach 1928–1935 był senatorem, jak również przewodniczącym klubu senackiego Stronnictwa Narodowego (SN). Sprawował także funkcję szefa struktur SN na terenie Małopolski.

Po wybuchu II wojny światowej bezskutecznie próbował przedostać się do Rumunii. Aresztowany przez NKWD w listopadzie 1939 r. był przetrzymywany w więzieniu we Lwowie. W marcu 1940 r. został przewieziony do Moskwy. 14 czerwca 1941 r. skazano go na 8 lat więzienia za działalność antysowiecką i próbę przekroczenia granicy. Zmarł 14 sierpnia 1941 r. w więzieniu w Charkowie.

Pełen biogram Stanisława Głąbińskiego znajduje się w I tomie Słownika Biograficznego Polskiego Obozu Narodowego.