„Broszury programowe (1940-1943)”
Nakładem Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego oraz Wydawnictwa Neriton ukazały się „Broszury programowe (1940-1943)” Karola Stojanowskiego. Materiał opracował i poprzedził wstępem Michał Gniadek-Zieliński.
Karol Stojanowski (1895-1947) był jednym z pionierów antropologii w Polsce, wykładowcą Uniwersytetu Poznańskiego, eugenikiem i jednym z czołowych polityków młodego pokolenia w Stronnictwie Narodowym w latach 30. XX w. Znane było jego polemiczne nastawienie wobec dyskursu rasowego w nazistowskich Niemczech. W czasie II wojny światowej stanął na czele konspiracyjnej Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej, której pozostawał głównym ideologiem. W 1942 r. współtworzył Narodowe Siły Zbrojne, będąc jedną z kluczowych postaci ich zaplecza politycznego. Należał do najważniejszych polityków SN w czasie wojny, a zarazem najciekawszych i najpoczytniejszych publicystów polskiej konspiracji niepodległościowej.
Całościowy zbiór tekstów Stojanowskiego ukazuje się po raz pierwszy od II wojny światowej. W tomie znalazły się wszystkie broszury programowe wydane w latach 1940-1943:
- „Przyszła Polska – państwem narodowym”,
- „Państwo Zachodnio-Słowiańskie”,
- „Ziemie Zachodnie a państwo narodowe”.
Dotychczas niepublikowane teksty źródłowe zostały opatrzone wstępem i komentarzem naukowym, który pozwala na ich lekturę w odpowiednich kontekstach. Teksty Stojanowskiego to reprezentatywny przykład głównych założeń ideowych i celów politycznych polskiego obozu narodowego podczas II wojny światowej.
– Publicystyka Karola Stojanowskiego jest bardzo interesująca. Jego pisma rozjaśniają wiele niuansów myśli społeczno-politycznej obozu narodowego z dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej, a także rzucają światło na relacje zachodzące pomiędzy polskim nacjonalizmem tego okresu a faszyzmem i nazizmem. Wreszcie, broszury programowe z lat 1940–1943 są z całą pewnością jednymi z ciekawszych konspiracyjnych wydawnictw politycznych z czasów niemiecko-sowieckiej okupacji Polski i stanowią podstawowe źródło do badania historii intelektualnej tego okresu, a w wymiarze zupełnie fundamentalnym – określenia, o jaką właściwie Polskę walczyło w tym czasie środowisko, którego przedstawicielem był Stojanowski – zauważa Michał Gniadek-Zieliński we wstępie do publikacji.