24 maja – 46 lat temu zmarł prof. Jan Zdzitowiecki (1898-1975)

Ekonomista, profesor prawa finansowego Uniwersytetu Poznańskiego. Działacz obozu narodowego, współtwórca i przywódca Związku Młodych Narodowców.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Urodził się w Chronowie koło Radomia, gdzie w 1907 r. rozpoczął edukację w Miejskiej Szkole Handlowej, którą kontynuował w okresie I wojny światowej w szkole Komitetu Polskiego w Moskwie, a następnie w Ziemskiej Szkole Handlowej w Słucku, którą ukończył ze złotym medalem w 1918 r. W latach 1919-1923 studiował na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu w Lublinie, poczym przeniósł się do Poznania, gdzie pod kierunkiem prof. Edwarda Taylora uzupełniał wiedzę w Sekcji Ekonomicznej na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu. W 1927 r. rozpoczął jako asystent pracę naukową i dydaktyczną w Katedrze Ekonomii Politycznej ówczesnej Akademii Handlowej (Wyższej Szkoły Handlowej), z którą był związany przez 25 lat. W 1932 roku uzyskał stopień doktora. W latach 1936-1939 prowadził wykłady ze skarbowości. Często wyjeżdżał do Włoch, czego owocem były prace dotyczące faszystowskiej ekonomii i polityki finansowej.

Od początku studiów angażował się w działania obozu narodowego. W marcu 1922 r. brał udział w założycielskim zjeździe Związku Akademickiego Młodzieży Wszechpolskiej i został członkiem jego Rady Naczelnej. W 1927 r. został przyjęty do tajnego stowarzyszenia „Straż”, które zastąpiło Ligę Narodową. Latem tego roku został szefem najsilniejszej Dzielnicy Zachodniej Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski. Wspótworzył i zasilał swymi artykułami (pisząc pod pseudonimem Jan Okolski) wydawane w Poznaniu pisma OWP „Awangarda” i „Czuwamy”. Łączył nienaganne maniery z radykalizmem i fascynacją włoskim faszyzmem. Twierdził, że obóz narodowy w Polsce ulega hasłom liberalnym z obawy przed pomówieniem o reakcyjność. Nawoływał do walki z „żydowską chorobą”.

W 1933 r. wraz z grupą młodych działaczy sukcesywnie likwidowanego Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski, utworzył Związek Młodych Narodowców i stanął na jego czele. Organizacja przejąwszy retorykę i atrybuty OWP, zaczęła ewoluować w stronę sanacji, a w 1936 r. zmieniając nazwę na Ruch Narodowo-Państwowy podjęła z nią oficjalną współpracę.

Lata okupacji niemieckiej spędził w Warszawie. W 1942 r. habilitował się na Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich, gdzie wykładał ekonomię polityczną i prawo skarbowe. Uczył także w tajnym gimnazjum w Milanówku, niekiedy udostępniając w tym celu własne mieszkanie. Napisał podczas wojny obszerną monografię „Xiążę-Minister Franciszek Xawery Drucki-Lubecki 1778–1846”, wydaną w 1946 r.

Do poznańskiej Akademii Handlowej powrócił w kwietniu 1945 r. i przez siedem lat kierował Katedrą Skarbowości i Polityki Gospodarczej. Mianowany profesorem zwyczajnym objął jednocześnie podobną katedrę na Wydziale Prawno–Ekonomicznym Uniwersytetu, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 1968 r. Oprócz teorii finansów, budżetu państwa i prawa podatkowego, podejmował problematykę integracji ziem zachodnich oraz polityki Niemiec wobec Polski. Był członkiem założycielem Instytutu Zachodniego, działał w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk oraz w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym.

Pasjonował się Rzymem i fotografią, publikował pamiętniki. Nawet w najtrudniejszych latach stalinowskich manifestacyjnie nosił herbowy sygnet i pozostawał wierny swym narodowym poglądom.

Rodziny nie założył. Zmarł w Poznaniu i został pochowany obok matki na Cmentarzu Junikowskim.