11 września – 95 lat temu zmarł ks. Paweł Smolikowski CR (1849-1926)
11 września 2021Duchowny katolicki, doktor teologii, wychowawca, historyk, pisarz, Generał Zakonu Zmartwychwstańców i rektor Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie. Sługa Boży Kościoła katolickiego.
Pochodził z rodziny szlacheckiej. Urodził się w Twerze, gdzie jego ojciec Seweryn, inżynier wojskowy, odbywał 30 letnie zesłanie za udział w Powstaniu Listopadowym. Po powrocie z rodziną do Warszawy i ukończeniu gimnazjum w 1866 r. rozpoczął naukę w Seminarium Duchownym, a rok później został skierowany na studia do Rzymu i wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Zmartwychwstańców. Przez lata rzymskich studiów nabywał umiłowania do Unii, które wzbudzał w nim starszy historyk Walerian Kalinka (w tym czasie również wstąpił do zgromadzenia). W 1873 r. złożył śluby wieczyste, przyjął święcenia kapłańskie w obrządku greckokatolickim i uzyskał stopień doktora nauk teologicznych.
W latach 1874-1882 przebywał na misji w bułgarskim Adrianopolu, gdzie oprócz zajęć duszpasterskich wykonywał pracę nauczyciela języków (był poliglotą) i wykładał w miejscowym seminarium. W 1880 r. założył w internacie kółko polityczne św. Cyryla i Metodego, którego celem było przygotowanie chłopców w duchu chrześcijańskiej nauki społecznej. Podczas późniejszej wizytacji Adrianopola (1896) otrzymał tytuł Archimandryty bułgarskiego obrządku wschodniego.
W latach 1882-1886 był przełożonym domu zakonnego i ruskiego internatu we Lwowie, zakładając tam, redagowane po rusku, czasopismo „Zwanie” (Powołanie). Kolejne pięć lat podobne funkcje wypełniał w krakowskim domu zakonu.
W 1891 r. został przywołany do Rzymu aby kierować nowicjatem. W roku następnym został rektorem Papieskiego Kolegium Polskiego. Korzystając z dostępnych archiwów, na 50-lecie Zmartwychwstańców opracował i wydał czterotomową „Historię Zgromadzenia” (1892-1896). Wiele pracował naukowo, szczególnie interesowała go historia i ascetyka. Publikował książki o mesjanizmie, o Adamie Mickiewiczu i Andrzeju Towiańskim.
W czerwcu 1895 r. kapituła Zmartwychwstańców wybrała go generałem zakonu. Jego rządy przypadły na trudne dla Zgromadzenia czasy, związane z nowymi konstytucjami zakonnymi. W 1905 r. ustąpił z urzędu i powrócił do kierowania Kolegium Polskim.
W 1916 r. ponownie ożywił kontakty z krajem. Przez cztery lata był kapelanem Sióstr Zmartwychwstanek w Kętach. W 1921 r., po 30 latach, ostatecznie zrezygnował z funkcji rektora kolegium w Rzymie i na stałe powrócił do Polski. Był mistrzem nowicjatu w Krakowie, a potem w Radziwiłłowie pod Warszawą. Prowadził jednocześnie prace rekolekcyjne w żeńskich zgromadzeniach zakonnych.
Był człowiekiem wielkiej pokory. Zmarł w Krakowie 11 września 1926 r. w opinii świętości, w obecności swego przyjaciela, arcybiskupa lwowskiego obrządku ormiańskiego Józefa Teodorowicza. Uroczysty i tłumny pogrzeb zakończony przy mogile Zgromadzenia Zmartwychwstańców na Cmentarzu Rakowickim celebrował drugi z jego bliskich przyjaciół, metropolita krakowski Adam Sapieha.
W 1967 r. jego szczątki zostały przeniesione do kruchty kościoła Zmartwychwstania Pańskiego w Krakowie przy ul. Łobzowskiej
W 1966 r. z inicjatywy zakonu rozpoczął się proces beatyfikacji o. Smolikowskiego. W grudniu 2017 r. papież Franciszek zatwierdził dekret o heroiczności jego cnót.
Polecane
Panele dyskusyjne
Kardynał Stefan Wyszyński, „Dzieła zebrane”, t. XXIII (styczeń-czerwiec 1969)
