22 września – 89 lat temu zmarł Stanisław Nowodworski

Prawnik, polityk chadecki, minister sprawiedliwości, prezydent Warszawy, senator, sędzia Sądu Najwyższego.

Pochodził z Warszawy. Był synem historyka Jana i bratankiem Michała, wydawcy „Encyklopedii Kościelnej”. Po ukończeniu gimnazjum odbył studia prawnicze na Uniwersytecie w Petersburgu. W 1897 r. powrócił do Warszawy, gdzie odbył aplikację i w 1903 r. został adwokatem.

Od 1907 działał w Stowarzyszeniu Robotników Chrześcijańskich, utworzonej dwa lata wcześniej przez ks. Godlewskiego. Zajmował się prawem pracy i ubezpieczeniem robotniczym. W czasie I wojny światowej, latem 1915 r., przez miesiąc pełnił funkcję prokuratora Trybunału przy Komitecie Obywatelskim, a następnie działał w Straży Obywatelskiej. W 1916 r. wybrano go do pierwszej Rady Miejskiej m. st. Warszawy, w której zajmował się ochroną pracy i pomocą dla ludności. W 1916 r. należał do założycieli (wyłonionego ze Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich) Stronnictwa Chrześcijańsko-Demokratycznego, które reprezentował w Międzypartyjnym Kole Politycznym (MPK).

W styczniu 1917 r. pod zarzutem wydawania antyniemieckich odezw został internowany w Lubaniu, a potem w Modlinie. Zwolniony, latem 1918 r. powrócił do redagowania podobnych odezw działając w specjalnym komitecie Towarzystwa „Rozwój”. W listopadzie wziął udział w naradach delegacji MPK z Piłsudskim.

W Polsce niepodległej wiosną 1919 ponownie został radnym stolicy, przewodząc prawicowemu Kołu Pracy. Od kwietnia t.r. był sędzią Sądu Apelacyjnego. W utworzonym przez Witosa 24 lipca 1920 r. Rządzie Obrony Narodowej został – jako przedstawiciel Stronnictwa Chrześcijańsko-Demokratycznego – ministrem sprawiedliwości. Zaostrzając represje karne przygotował rozporządzenia dotyczące zwalczania przestępstw urzędników państwowych i ukrócenia „orgii wyzysku”. Pracował także nad unifikacją prawa na ziemiach dawnych zaborów i tworzył nowe struktury więziennictwa. W czerwcu 1921 r. został wycofany z rządu i powrócił do Sądu Apelacyjnego. W listopadzie t.r. dzięki poparciu chadecji i Koła Pracy powołano go na prezydenta m.st. Warszawy. Ustąpił z urzędu po ponad roku w związku z nominacją na członka Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Jednocześnie z ramienia Narodowo-Chrześcijańskiego Stronnictwa Pracy został wybrany do senatu obejmując przewodnictwo klubu.

W drugim rządzie Witosa powołanym 28 maja 1923 r. ponownie objął tekę ministra sprawiedliwości kontynuując prace nad unifikacją polskiego sądownictwa, adwokatury i prokuratorii i powołując sądy doraźne do walki z drożyzną.

W maju 1926 r., wobec mianowania na sędziego Sądu Najwyższego, zrzekł się mandatu senatora. W 1930 r. został wiceprezesem Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów RP.

Dwukrotnie żonaty zmarł bezpotomnie. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim (kw. P-3-14).