24 kwietnia – 146 lat temu urodził się dr Feliks Biały (1875-1943)

24 kwietnia 2021

Lekarz i działacz narodowy w Rybniku.

Urodził się w wielkopolskim Śmiglu. Był synem nauczyciela. Do gimnazjum uczęszczał w Lesznie i Krotoszynie, gdzie zdał maturę w 1896 r. Następnie studiował medycynę we Wrocławiu, Würzburgu, Monachium i w Lipsku (tam w 1901 r. obronił doktorat). Praktykę lekarską rozpoczął w Buku koło Poznania.

Podczas studiów we Wrocławiu należał do najstarszego śląskiego gniazda „Sokoła” i działał w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Przed obroną doktoratu został skazany przez władze pruskie na sześć tygodni więzienia w procesie wytoczonym polskim studentom za uczestnictwo w tajnych organizacjach niepodległościowych. Od 1903 r. należał do Ligi Narodowej, trwale angażując się w inicjatywy endecji.

W 1904 r. przeniósł się z Wielkopolski na Górny Śląsk i aż do emerytury mieszkał w Rybniku, prowadząc tam praktykę lekarską. Tu dał się poznać nie tylko jako lekarz, ale jako człowiek-instytucja, ofiarny działacz kilkunastu organizacji działających na rzecz polskiej niepodległości. Prezesował rybnickiemu Towarzystwu Gimnastycznemu „Sokół”, był członkiem zarządu Banku Ludowego (1904), działał w Uniwersytecie Ludowym, wraz z księgarzem Maksymilianem Basistą założył oddział Towarzystwa Czytelni Ludowych. W 1908 r. został członkiem-założycielem Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku.

Wspierał także polskich gimnazjalistów i członków tajnych kółek Towarzystwa Tomasza Zana i „Eleusis”.

W 1909 r. wraz z liderem endecji z Raciborza, dr Józefem Rostkiem powołał do życia Towarzystwo Turystyczne „Beskid”, którego siedziba zarządu znajdowała się w Cieszynie, na terenie zaboru austriackiego. W latach 1911-1913 był prezesem tej organizacji, której celem był rozwój polskiej turystyki w Beskidzie Śląskim, całkowicie opanowanym przez niemiecki „Beskiden-Verein”. Od 1910 r. wraz z dr Rostkiem wydawał w Katowicach endecki dziennik „Gazeta Ludowa”.

Po wybuchu I wojny światowej został na krótko osadzony w twierdzy nyskiej. W 1917 r. jako niemiecki poddany został wcielony do wojska w charakterze lekarza. W grudniu 1918 r. pospieszył na obrady Sejmu dzielnicowego do Poznania jako reprezentant Rybnika. Powierzono mu przewodnictwo Powiatowej Rady Narodowej w Rybniku oraz kierownictwo miejscowego Komitetu Plebiscytowego. W 1921 r. uczestniczył w zebraniu przywódców Polskiej Organizacji Wojskowej, stronnictw i związków zawodowych w Bytomiu, na którym podjęto decyzję o wybuchu III Powstania Śląskiego, a w czasie jego trwania pełnił obowiązki komendanta szpitala polowego w Rybniku. Jako działacz Chrześcijańskiego Zjednoczenia Narodowego i starosta powiatu, z ramienia władz powstańczych znalazł się w gronie ludzi przygotowujących polską administrację województwa śląskiego.

Po włączeniu Górnego Śląska do Polski (1922) pracował jako lekarz powiatowy, zasiadał w miejskim samorządzie, zakładał zieleńce i męskie chóry śpiewacze.

W 1936 r. przeszedł na emeryturę i wyjechał do Poznania, gdzie uruchomił pierwszą w Polsce wytwórnię strun chirurgicznych.

Po wybuchu II wojny światowej ukrywał się na terenie Wielkopolski. W marcu 1943 r. wyjechał do Krakowa, gdzie 5 sierpnia zmarł. W 1960 r. został ekshumowany i przewieziony do grobowca rodzinnego w Rybniku.

Autor: Redakcja IDMN