27 października – 43 lata temu zmarła Zofia Trzcińska-Kamińska

Rzeźbiarka i medalierka.

Urodziła się 26 grudnia 1890 r. w rodzinie ziemiańskiej w Wieprzcu na Lubelszczyźnie. Jako uzdolniona artystycznie nastolatka odbywała staże malarstwa, rzeźby i rysunku w Berlinie i Paryżu. W 1909 r. w warszawskiej pracowni prof. Władysława Ślewińskiego poznała męża, malarza i grafika Zygmunta Kamińskiego, z którym zamieszkała w Paryżu a następnie w Rzymie.

Podczas I wojny we wrześniu 1915 r. pod nazwiskiem Zygmunt Tarło zaciągnęła się do II Brygady Legionów Polskich i przez półtora miesiąca służyła w kawalerii.

Po powrocie z frontu zapisała się na kurs rzeźby u prof. Edwarda Wittiga do Warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W 1916 r. zadebiutowała monumentalną brązową rzeźbą „Beliniaka” (żołnierza 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich) stojącego w zadumie nad płytą grobową. W 1918 r. doskonaliła swą sztukę w wiedeńskiej Kunstgewerbeschule, a rok później otworzyła własną pracownię przy Rynku Starego Miasta w Warszawie.

W latach międzywojennych jej dzieła zdobywały wiele nagród. Projektowała okolicznościowe złote monety ((Chrobry, Traugutt). W 1928 r. wygrała konkurs na pomnik Wilsona dla Poznania (rek. 1994). W tym samym mieście w 1931 r. stanął jej pomnik Kościuszki (rek. 1967). W 1937 r. wykonała posąg Bolesława Chrobrego dla pawilonu polskiego na Wystawie Powszechnej w Paryżu. W 1922 i 1939 r. miała wystawy monograficzne.

W latach II wojny światowej wstąpiła do III zakonu dominikanek, przybierając imię zakonne Gertruda. Współpracowała z Frontem Odrodzenia Polski, tajną organizacją katolicką założoną przez Zofię Kossak-Szczucką.

Służąc Bogu i narodowi poświęciła się odtąd przede wszystkim sztuce sakralnej. Jej rzeźby znalazły się w wielu kościołach i kaplicach na terenie całej Polski. Była wielokrotnie zatrudniana przez prymasa Stefana Wyszyńskiego. W dniu rozpoczęcia Wielkiej Nowenny przed Tysiącleciem Chrztu Polski (3 maja 1957) poświęcił on relief Matki Bożej Zwycięskiej w zwieńczeniu bramy Jasnej Góry oraz tablice Ślubów Jasnogórskich Jana Kazimierza w sali rycerskiej klasztoru. W 1960 r. odsłonił pomnik kard. Augusta Hlonda w archikatedrze św. Jana w Warszawie. W 1965 r. w ogrodzie warszawskiej rezydencji przy ul. Miodowej stanęła figura Matki Kościoła.

Zmarła 27 października 1977 r. w Warszawie. Została pochowana w habicie dominikańskim w Alei Zasłużonych Cmentarza Powązkowskiego (gr. 79), na którym pozostawiła wiele swoich dzieł.