3 listopada – 143 lata temu urodził się Karol Hubert Rostworowski

3 listopada 2020

Dramatopisarz, poeta, działacz katolicko-narodowy.

Pochodził z rodziny ziemiańskiej o arystokratycznych korzeniach. Urodził się w Rybnej koło Krakowa, w którym uczęszczał do gimnazjum św. Anny. Lata 1898-1907 spędził w Niemczech, studiując początkowo nauki rolnicze w Halle, później w Lipsku pianistykę i kompozycję, a na koniec filozofię w Berlinie. Ulegał wówczas wpływom socjalistów i pisał dekadenckie wiersze.

W latach 1908-1914 mieszkał w majątku u brata ciotecznego Pusłowskiego w Czarkowach nad Nidą. Był to okres jego wewnętrznej przemiany i krystalizacji poglądów politycznych. Stał się żarliwym katolikiem, społecznikiem zaangażowanym w działalność charytatywną i narodową. Rozważał nawet wstąpienie do zakonu Albertynów, co mu wyperswadował sam br. Albert Chmielowski, twierdząc że jego powołaniem jest sztuka.

Zafascynowany Ibsenem i Wyspiańskim zadebiutował jako dramaturg. W 1913 r. podbił krakowską scenę odwołującą się do Nowego Testamentu tragedią psychologiczną „Judasz z Kariothu” z wybitną rolą tytułową Ludwika Solskiego. Następnie były „Kajus Cezar Kaligula”, “Miłosierdzie”, „Zmartwychwstanie”, „Antychryst” czy wreszcie „Niespodzianka”, za którą w 1931 r. otrzymał Państwową Nagrodę Literacką.

Przed wybuchem I wojny określił się także politycznie wstępując do tajnej Ligi Narodowej. Przyjaźnił się z wybitny endeckim historykiem prof. Władysławem Konopczyńskim. W 1914 r. osiadł w Krakowie. W 1918 r. poślubił Różę Popielówną i zamieszkał z nią w pałacu przy ul. św. Jana. W 1920 r. brał udział w wojnie przeciwko bolszewikom.

Z wskrzeszeniem niepodległości rozpoczął ożywioną działalność publicysty i krytyka, współpracując m.in. z „Głosem Narodu”. Po 1926 r. działał w Obozie Wielkiej Polski. Był liderem tajnej Straży Narodowej. W latach 1934–1937 reprezentował Stronnictwo Narodowe w radzie miasta. W latach 1933-1937 zasiadał także w Polskiej Akademii Literatury, którą opuścił w proteście przeciw polityce sanacji.

Zmarł w Krakowie 4 lutego 1938 r. Żegnany biciem Dzwonu Zygmunta został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Salwatorskim (sekt. SC13-1-5).

Karol Hubert Rostworowski odegrał ważną rolę w życiu Karola Wojtyły. Stał się pierwowzorem postaci Młodego Człowieka w jego dramacie „Brat naszego Boga”.

W 1991 r. Jan Paweł II w rozmowie z jego synem Markiem powiedział:

„Trudno mi jednak w tej chwili, mówiąc do syna wielkiego polskiego dramaturga Karola Huberta Rostworowskiego, nie zaświadczyć, ile ja sam zawdzięczam jego postaci, jego twórczości. Niech ten hołd pośmiertny wobec wielkiego polskiego pisarza, wielkiego człowieka teatru, wielkiego chrześcijanina będzie jakimś spłaceniem długu, który przez powojenne pokolenie w Polsce nie był spłacony, raczej ojciec pański – Karol Hubert Rostworowski – był, powiedziałbym, tendencyjnie zapomniany”.

Autor: Redakcja IDMN