5 listopada – 98 lat temu odbyły się wybory do Sejmu I kadencji

W przeprowadzonych w styczniu 1919 r., zaledwie dwa i pół miesiąca po odzyskaniu niepodległości, „prowizorycznych” wyborach do Sejmu Ustawodawczego największy sukces odniósł obóz narodowy, zdobywając 35% głosów. Sejm ten 17 marca 1921 r. uchwalił ustawę zasadniczą oraz nowe ordynacje zakładające wybór 444 posłów i 111 senatorów. Nowością były listy państwowe, wzmacniające reprezentację silniejszych ugrupowań.

W wyborach przeprowadzonych 5 listopada 1922 r. na podstawie tych ordynacji został wyłoniony Sejm I kadencji. Okazały się one ostatnimi w II RP, które spełniały standardy demokratyczne. Frekwencja wyniosła 68% (mimo bojkotu Ukraińców).

Zdecydowane zwycięstwo odniósł Chrześcijański Związek Jedności Narodu – blok skupiony wokół endecji (z udziałem chadecji i części środowisk konserwatywnych) – który uzyskał 39,1% głosów. Centroprawicowy sojusz na czele z Wojciechem Korfantym, nazywany przez zwolenników „ósemką”, a przez przeciwników pogardliwie „chjeną”, zdobył aż 163 mandaty, zdecydowanie wyprzedzając centrowe PSL „Piast” Wincentego Witosa (70 mandatów) oraz Blok Mniejszości Narodowych (66) i całą lewicę (na PSL „Wyzwolenie” Stanisława Thugutta przypadły 49 mandaty, a na PPS Ignacego Daszyńskiego 41).

Najsłabsze poparcie ChZJN uzyskał na „kresach” wschodnich, rekordowe zaś odnotowano na Pomorzu i w Wielopolsce (w Poznaniu 75,74%). Wygrał także w większości dużych miast ze stolicą włącznie. Jeszcze lepszy wynik blok narodowo-chadecki uzyskał w przeprowadzonych tydzień później (12 listopada) wyborach do Senatu.

Decyzją narodu odrodzonej Polski demokratyczna większość w latach 1922-1926 była zatem oparta na siłach centroprawicowych.