6 stycznia – 101 lat temu zmarła Cecylia hrabina Plater-Zyberkówna (1853-1920)

6 stycznia 2021

Działaczka społeczna, katolicka i oświatowa, pedagog, publicystka. Jedna z prekursorek ruchów inteligencji katolickiej.

Była córką Michała Plater-Zyberka i Ludwiki z Borewiczów. Urodziła się 8 maja 1853 r. w Passie koło Błonia. Kształciła w rodzinnym majątku w Kurlandii, a następnie w szkole Sióstr Sacré Cœur w Poznaniu. W 1875 r., po śmierci ojca, postanowiła podjąć się pracy apostolskiej i nauczania kobiet w chrześcijańskim duchu polskości.

W 1877 oraz 1879 r. wyjeżdżała do Paryża, aby poznać tamtejsze sposoby prowadzenia kursów i szkoleń zawodowych. Po powrocie do kraju osiadła w Warszawie.

Po nieudanych próbach sprowadzenia do Polski zakonu ukrytego, w 1880 r. wstąpiła do bezhabitowego zgromadzenia sióstr Posłanniczek Najświętszego Serca Jezusowego (przyjmując imię Maria od Stóp Chrystusowych) i przez kilka lat pełniła obowiązki przełożonej warszawskiego domu tego zgromadzenia.

W 1883 r. założyła przy ul. Piękniej 24, nauczający rzemiosł krawieckich i szewskich, Zakład Przemysłowo-Rękodzielniczy, przy którym trzy lata później powstało gimnazjum żeńskie (reaktywowane w 1993 roku jako LO im. Cecylii Plater-Zyberkówny)

W 1891 założyła Szkołę Gospodarstwa Wiejskiego dla panien w Chyliczkach (obecnie na terenie Piaseczna) – pierwszą szkoła gospodarczą w Królestwie Polskim – później przekształconą, w noszące dzisiaj imię założycielki, Prywatne Liceum katolickie oraz Zespół Szkół nr 3.

Brała udział w powołaniu wielu organizacji społecznych, takich jak Towarzystwo Zjednoczonych Ziemianek (1903), Katolicki Związek Kobiet Polskich (1904), założony wraz z Kazimierą Proczek, Gustawą Łubieńską i Marią Sierpińską, czy Towarzystwo Przyjaciół Młodzieży (1905), które skupiało się na kształceniu i materialnym wspomaganiu kształcenia młodzieży męskiej i począwszy od 1909 r. wydawało z inicjatywy Cecylii Platerowej własny miesięcznik „Prąd” (znany później jako „Odrodzenie”).

Pracowała także w obszarze dobroczynności nastawionej przede wszystkim na pomoc dzieciom i młodzieży. Prowadziła ochronkę przy szkole w Chyliczkach, uczestniczyła w założeniu Domu Opieki nad Ubogą Dziatwą i Warszawskiego Domu Sierot po Robotnikach. Angażowana się również w utworzenie Szkoły Ochroniarek Stefanii Marciszewskiej i Ochrony Studenckiej na Czystem w Warszawie.

Była autorką około 40 książek i broszur oraz licznych artykułów, w których koncentrowała się na tematyce pedagogicznej, społecznej, narodowej i religijnej. Są wśród nich publikacje dotyczące roli kobiety w życiu, rodzinie i społeczeństwie, wychowania dzieci, nauk moralnych, religii, a także tłumaczenia i modlitewniki. Była redaktorką naczelną i wydawczynią „Kroniki Rodzinnej”.

Zmarła w Warszawie. Została pochowana w grobie rodzinnym na Powązkach (kw. 41 rz. 5 m. 4/5/6).

Uważam, że działalność Cecylii Plater-Zyberkównej trafnie wyraża myśl:

„Poprzez odrodzoną kobietę odrodzona rodzina, poprzez odrodzoną rodzinę odrodzone społeczeństwo”.

oprac. Piotr Prawucki

Autor: Redakcja IDMN